Review: AVM FRITZ!Box 6660 Cable

Review: AVM FRITZ!Box 6660 Cable

Links: Productpagina

De AVM FRITZ!Box 6660 Cable is een Wi-Fi 6-kabelmodem die de standaard kabelmodem van je provider kan vervangen. Met de komst van routervrijheid mogen consumenten zelf kiezen welke apparaten ze kopen om aan te sluiten binnen een eigen netwerk. Dit klinkt in de ideale wereld perfect, maar zo ver zijn we in de praktijk nog niet.

Aanleiding voor mij was om de Ziggo Connectbox één-op-één te vervangen met de FRITZ!Box 6660. In de praktijk klinkt het simpel - kabel erin en gaan! Echter blijkt dat Ziggo haar poot stijf houdt als het om routervrijheid gaat. Argumenten zoals volledige ondersteuning en het moeten missen van specifieke features zijn twee van de redenen dat Ziggo zichzelf verzet.

Naar aanleiding van wat e-mailverkeer met Ziggo heb ik het volgende ontvangen:

“Helaas is het niet mogelijk om op het kabelnetwerk van Ziggo je eigen modem te activeren. Elke klant ontvangt bij Ziggo een modem in bruikleen. Dat modem kan gebruikt worden voor de internetverbinding van Ziggo."

Bruikleen? Prima, maar ik heb toch te maken met routervrijheid en netneutraliteit? Ik heb er geen verdere woorden aan vuil gemaakt, maar hier kom ik nog op terug. Met de reactie en berichten online - ook te vinden op het Ziggo-forum zelf - had ik besloten om de niet-bestaande routervrijheid als klant bij Ziggo te integreren in mijn review. KPN heeft bijvoorbeeld wel zaken op orde. De provider heeft een informatiepagina en biedt een helpdesk voor ondersteuning van het aansluiten van een eigen modem. Je leest het goed: KPN biedt wél ondersteuning bij een eigen aangekochte modem.

Nu wil ik geen azijnzeikerige review schrijven, want dat is zeker niet mijn bedoeling. Wel wil ik kritisch zijn. De AVM FRITZ!Box 6660 Cable heb ik aangesloten als gecascadeerde router met de Ziggo Connectbox in bridge-modi. Dat verandert weinig aan de situatie hoe ik normaliter routers test. Verdere specificaties deel ik in het opvolgende hoofdstuk. Op het moment van schrijven kost de AVM FRITZ!Box 6660 Cable circa € 196,23.

Een overzicht van de specificaties:

De AVM FRITZ!Box 6660 Cable kan dus dienen als kabelmodem ter vervanging van de standaard kabelmodem afkomstig van je provider. Tevens is het mogelijk om de FRITZ!Box 6660 als gecascadeerde router te gebruiken, al vermoed ik dat de meesten deze kabelmodem/router aanschaffen met oog op het vervangen van de standaard kabelmodem.

De FRITZ!Box 6660 heeft als kabelmodem DOCSIS versie 3.1 en biedt daarmee ondersteuning voor multi-gigabit internet met behoud van achterwaartse ondersteuning. Veel aansluitingen in Nederland gaan nog middels de kabel, wat het voor veel huishoudens een volwaardige upgrade maakt. Wi-Fi 6 mag uiteraard niet ontbreken; deze verdeelt de router over twee frequentiebanden. Op de 2.4GHz-frequentieband loopt de theoretische snelheid tot maximaal 600 Mbps op. De tweede frequentieband onder 5 GHz heeft een maximale theoretische doorvoersnelheid van 2.400 Mbps

Wi-Fi 6 komt met OFDMA (Orthogonal Frequency Division Multiple Access), een verbeterde vorm van OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing), wat de standaard is van Wi-Fi 5. Wi-Fi 6 kan met één datastroom zichzelf effectief verdelen over de beschikbare kanalen en aparte subkanalen, waardoor één datastroom aan meerdere apparaten tegelijkertijd geleverd kan worden. Wi-Fi 6 heeft een terugwaartse compatibiliteit met OFDM/Wi-Fi 5.

Tevens maakt Wi-Fi 6 maakt gebruik van een TWT-functie (Target Wake Time). Daarmee wordt op dynamisch wijze de QoS (Quality of Service) beheerd, ofwel de kwaliteit en stabiliteit van je draadloze verbinding. Daardoor kan data die tussen router en client ontstaat sneller plaatsvinden. Hier gaat het dus om verzenden (upload) en ontvangen (download). Door de bepaling en snelheid hoeft het apparaat (de client) minder vaak wakker te zijn, wat de batterijduur van verbonden apparaten ten gunste komt. TWT heeft een cruciale rol om stroom te besparen en kan in grotere netwerken beter overlappen tussen een grote toestroom aan apparaten.

Wi-Fi 5 werkt op 256 QAM - een modulatietechniek voor digitale signalen - en Wi-Fi 6 werkt op 1024 QAM. Het modulatieschema van Wi-Fi 6 ligt daarmee veel hoger en zorgt voor een hogere doorvoersnelheid. Dat resulteert dus in de snelheidswinst. Bovenstaande toevoeging in de hoofdstuk zouden argumenten kunnen zijn om te kiezen voor een Wi-Fi 6 mesh-systeem zoals de FRITZ!Box 6660.

AVM levert de FRITZ!Box 6660 in een traditiegetrouwe blauwe verpakking. Verpakkingsinhoud bestaat uit een handleiding bijgaand met diverse boekjes, een Coaxkabel voor verlenging, een LAN-kabel en de router zelf.

Net als de verpakking wijkt AVM niet af van het voormalige ontwerp. Volledig in het wit samen met rode accenten. Qua vormgeving is de router gelijk aan de AVM FRITZ!Box 7950 waar ik eerder een review over schreef. Ik kan mij voorstellen dat het ontwerp en de gekozen kleurstelling niet voor iedereen zijn weggelegd - zelf kan ik het wel waarderen. De FRITZ!Box heeft zijn eigen identiteit en is daarmee goed herkenbaar. Op de voorzijde van de router zitten diverse statuslampjes, bestaande uit power, WLAN, Fon/DECT, WPS en info.

Aan de achterzijde bevindt zich het merendeel van de aansluitingen. Dit bestaande uit vijf LAN-poorten, een telefonie/RJ11 aansluiting, een power aansluiting en de kabel aansluiting. De LAN-1 poort is overigens een 2.5 gigabit-poort; de overige aansluitingen zijn 1 gigabit-poorten. Als gecascadeerde router maak ik gebruik van de LAN 1-poort als WAN-poort; dit is mogelijk via de software. Tegenvaller hiervan is dat ik mijn 2.5 gigabit-poort moet opofferen. Aan de linkerzijde zit een USB 3.0-poort en op de tegenovergestelde zijde een telefonie/FON-aansluiting.

AVM levert haar FRITZ!-producten altijd netjes af met een duidelijke SSID, een complexe WPA(2/3)-versleuteling en een niet-standaard wachtwoord om in te loggen in de WebUI software. Onder de router zijn deze gegevens te vinden, evenals de diverse boekjes waarin de gegevens vermeldt staan - handig als de router al in de kast staat. De router heeft een ophangsysteem en is daarmee geschikt voor wandmontage.

Op het ontwerp zijn voldoende sleuven voor de warmteafdracht. Uiteraard is de interne heatsink ontwerp volledig passief. De ‘rode spoiler’ dient ook voor warmteafdracht en extra FPS… Nee, Mbps! “Knipoogt subtiel."

AVM kiest met FRITZ! voor drie varianten aan software: een WebUI, een app (eigenlijk twee apps) en een mobiele UI. Deze platformen dienen als verzamelplaats voor informatie zoals verbindingen, smarthome, NAS en diverse instellingen waar je met deze app in één oogopslag overzicht in krijgt. Met de FRITZ!Box 6660 op zijn plaats kon ik al snel inloggen met de standaard inloggegevens die meegeleverd worden met de router. Uiteraard zijn deze na installatie gewijzigd. Belangrijke opmerking is het instellen van de FRITZ!Box 6660 als gecascadeerde router, ofwel de Ziggo Connectbox in bridge-modi. Daarna neemt de FRITZ!Box 6660 met zijn routerfunctionaliteiten het volledig over en zendt als enige een verbinding uit. De bridge-modi is in principe een doorgeefluikje om de verbinding tot stand te brengen.

Met het inloggen is er nog geen draadloze verbinding tot stand gekomen; het betreft een lokale verbinding met de FRITZ!Box. Deze is te benaderen middels de volgende URL: http://fritz.box/ Onder het menu ‘internet’ zijn de instellingen zichtbaar, de optie ‘Internet connection via LAN 1’ stelt de router in als gecascadeerde router.

Daarna begint het echte werk: de FRITZ! WebUI. Geboren met instellingen, instellingen en nog eens instellingen. De FRITZ!Box 6660 ziet de bomen door het netwerkbos niet meer. Even de gekkigheid opzij: ik refereer in veel reviews terug naar FRITZ!OS (de naam van de UI/software). Ik benoem dan altijd de talloze mogelijkheden waar FRITZ! in mijn optiek zichzelf groot mee heeft gemaakt. Dat avontuur gaat van start op de landingspagina van de FRITZ!Box 6660.

Onder de internetinstellingen vinden we diverse opties. Dit zal je vaker teruglezen in dit hoofdstuk, omdat veel hoofdinstellingen weer veel sub-instellingen hebben. Onder internet vinden we een online monitor en meter, hier kun je duidelijkheid krijgen omtrent je down- en upstream. Verdere instellingen bestaan uit het beheren van de verbinding en veel Parental Control-opties. Je kunt tot in de kleine details apparaten beheren die verbonden zijn. Zaken als een black- en whitelist, timers of zelfs een planning voor specifieke apparaten is mogelijk. Met kinderen kan ik mij voorstellen dat je hier misschien wat meer grip op wil hebben.

Zelf profielen aanmaken is ook een optie. Je kan een profiel bepaalde restricties toewijzen, zoals gebruik van het internet, welke websites er wel en niet beschikbaar mogen zijn (black- en whitelist), een ‘uptime’ aan hoeveel tijd per dag een apparaat gebruik mag maken van de verbinding en zelfgemaakte schema’s toewijzen. Je kan met FRITZ!OS veel inzicht krijgen in wat een IP-adres/apparaat doet en dit tot in de details beheren. Dit is voor zowel het beheer als de QoS-opties erg fijn. Je hebt letterlijk grip op je netwerk.

Voor de gebruikers met de telefonie/DECT-opties ingeschakeld: voldoende opties om te beheren. Opties zoals gemiste oproepen, het antwoordapparaat, een alarm, ingebouwde fax en doorschakelen zijn allemaal onderdeel van het pakket. De optie zoals het terugluisteren van ingesproken berichten is ook aanwezig.

Om een beter idee te krijgen van de ondersteuning van mesh binnen je netwerk en welke apparaten hier gebruik van maken, heeft FRITZ! haar eigen ‘mesh boom’. Je krijgt netjes een overzicht, wat overigens een momentopname is van welke apparaten op dat moment verbonden zijn.

De FRITZ!Box 6660 heeft een ingebakken home sharing-optie/FRITZ!NAS. Met het ingebouwde geheugen kun je al wat basale zaken op orde krijgen. Nog mooier is de koppeling tussen een USB-stick voor extra opslag. En dan nog eens mooier is de koppeling tussen een externe schrijf, denkende aan een externe SSD, zodat je binnen je netwerk met snelheid kunt delen en streamen.

In de wireless-instellingen krijgen we een overzicht van alle verbonden apparaten samen met de doorvoersnelheid. Je kan hier handmatig per apparaat instellingen wijzigen en verwijderen. Er is altijd sprake van veel ‘hopping’ die redelijk onopgemerkt gaat. Met de automatische instellingen blijft de router zich oriënteren op het beste kanaal. Het kan zomaar zijn dat de router van de buren hetzelfde kanaal selecteert, waarna er zich te veel routers en overige apparaten bevinden op hetzelfde kanaal, met als gevolg een nieuwe hop. Minder routers = minder buren en daarom altijd gunstig voor minder bezetting op de kanalen. De Wi-Fi 6 mag uiteraard niet ontbreken.

Een optie die steeds meer gebruikers waarderen: slaaptijd. Specifieke apparaten tussen een bepaald tijdstip uitschakelen. Dit volgens een schema/planning of gewoon volledig uit tussen bijvoorbeeld 22:00 uur en 6:00 uur. Met name ‘Wi-Fi’ en straling, wat steeds vaker aan slapeloosheid en onrust gelinkt wordt, maakt deze feature populair. Zelf verwacht ik in de toekomst meer toezicht en strengere regels rondom Wi-Fi-straling. Het gastennetwerk kan je automatisch of handmatig inrichten. Delen gaat via het wachtwoord, een QR-code of via de fysieke WPS-knop.

Het Live TV-menu omvat gegevens voor de televisie verbinding, al heb ik hier geen gebruik van gemaakt. Deze verbinding loopt vooralsnog via mijn Ziggo Mediabox. Diagnostische gegevens over de bekabelde en draadloze verbinding, login(s), filters en beveiliging maken onderdeel uit van het FRITZ!OS pakket. Het onderdeel beveiliging en port forwarding maakt ook onderdeel uit van dit menu.

Het systeemmenu geeft je inzage in stroomverbruik, verbonden apparatuur zoals USB-apparaten en FON-apparatuur. Je kunt statistieken inzien om de grootverbruikers op te sporen. Ben je de lichtjes beu? Uitschakelen gaat via het systeemmenu - eventuele instellingen die informatie weergeven via de LED-indicatoren is ook mogelijk. Back-up via je FRITZ!-account en een directe back-up maken middels een USB of externe schijf is mogelijk. Overige instellingen zoals taal, versie en firmwareversie spreken voor zich.

Mocht je het dan echt niet meer weten: de FRITZ!Box 6660 wizard(s). Vanuit hier kan je stap-voor-stap alles aan de praat krijgen. Voor nieuwe FRITZ!-gebruikers een fijne optie. Wat mij betreft voor het telefoniegedeelte een waardevolle aanwinst. Als laatste kan je vanuit de WebUI direct in de MyFRITZ! WebUI-instellingen neuzen. Daar zijn opties zichtbaar die ook in de MyFRITZ!-app direct voor je neus verschijnen. De WebUI-variant is voor systemen binnen een winkel en/of horeca-omgeving wel wat fijner - op het grote scherm werkt dit nét wat overzichtelijker. Dit gevolgd door de FRITZ!NAS waar je direct in je mappenstructuur komt. Zowel intern als extern te benaderen zonder al te veel moeite. Breid ‘m uit met een externe schijf voor nog meer opslag!

Deze Wi-Fi-testmethode heb ik opgezet om tot betere inzichten te komen, zodat resultaten consistent zijn en een hogere betrouwbaarheid hebben om netwerkapparaten onderling te vergelijken.

De server
Mijn hoofdcomputer fungeert als server. Deze is uitgerust met een Marvell® AQtion AQC107 10Gb ethernetpoort, ofwel een 10 Gigabit-ethernetpoort. Windows 10 is geïnstalleerd op een Samsung (M.2) 970 Evo Plus 500GB-SSD. De server voldoet om Wi-Fi 6-snelheden te testen. Ik sluit de server direct aan op de (snelst) beschikbare ethernetpoort (LAN-poort) van de Wi-Fi router/mesh set. Op de server heb ik een gedeelde netwerkmap aangemaakt, deze is binnen het netwerk beschikbaar voor andere computers.

Verbinden met de server
De tweede computer en/of laptop fungeert als client. Met de client benader ik de gedeelde map, hier zijn drie bestanden beschikbaar: 1 GB, 2 GB en 5 GB. Ik kopieer de testbestanden één-voor-één vanuit de gedeelde map naar de client.

Als voorbeeld: als ik het 5GB-testbestand kopieer en het proces duurt 58 seconden, dan is de snelheid 86.20 megabytes per seconde, ofwel 689.65 Mbps. In het hoofdstuk Wi-Fi-resultaten druk ik waardes uit in Mbps. Tevens herhaal ik het testen van de testbestanden op verschillende momenten van de dag. De resultaten per testbestand worden opgeteld, het gemiddelde van deze testen representeert het uiteindelijke Wi-Fi resultaat.

Server specificaties

Processor: Intel Core i5 10900K

Moederbord: Asus ROG Maximus XII Formula

SSD: Samsung (M.2) 970 Evo Plus 500 GB

LAN: Marvell® AQtion AQC107 10Gb ethernetpoort (10 Gigabit)

Client(s) specificaties

Client 1: Asus ROG Zephyrus G14 (Wi-Fi 6 client)

Processor: AMD Ryzen 9 4900HS

SSD: Intel (M.2) 660p 1 TB

Wi-Fi: Intel AX200 (2×2) Wi-Fi 6

Client 2: Test Bench (Wi-Fi 5 client)

Processor: AMD Ryzen 7 3800XT

Moederbord: Asus ROG Strix B550-F Gaming (Wi-Fi)

SSD: Samsung (M.2) 950 Pro 256 GB

Wi-Fi: Asus PCE-AC88 4×4 Wi-Fi 5 adapter. Dit is de snelste Wi-Fi 5-adapter op de markt.

Overige testinformatie
Client 1 test ik op twee afstanden: 3 meter vanaf de server/router en op 12 meter. Client 2 test ik op één afstand, gezien het feit dat dit een vaste testcomputer is en dit is op 3 meter afstand van de server/router. Geteste netwerkapparatuur is altijd voorzien van de meest recente firmware. In de Wi-Fi-resultaten is bovenaan de tabel zichtbaar om welke client het gaat, op welke afstand en het desbetreffende testbestand van 1 GB, 2 GB of 5 GB. Voor de duidelijkheid geef ik aan of het om een Wi-Fi 5 of Wi-Fi 6-client gaat. In het hoofdstuk Wi-Fi-resultaten licht ik mijn persoonlijke bevindingen toe - dit is berust op mijn praktijkervaring. De Wi-Fi testmethode is gebaseerd op de testmethode van Dhr. Dong Ngo. Ik heb Dong Ngo zeer hoog staan als het gaat om zijn kennis van netwerken.

Hieronder volgen vier tabellen om resultaten te vergelijken. Deze Wi-Fi-resultaten zijn gebaseerd op de bovenstaande testmethode. De resultaten krijgen naarmate tijd, ofwel meer reviews, verder vorm. In opvolging van de Wi-Fi-resultaten (tabellen) volgt er een nabespreking.

De FRITZ!Box 6660 komt goed mee in de resultaten met recent geteste routers en mesh-systemen. Over de volledige linie gaat de FRITZ!Box 6660 redelijk op met de Asus RT-AX82U - dit is als ik het gemiddelde neem. Op korte afstand weet de FRITZ!Box 6660 te presteren en scoort deze vergelijkbare resultaten als de Netgear Orbi Wi-Fi 6 (AX6000) mesh-set, wat een buitengewone prestatie is!

Vergelijking met de eerdergenoemde Asus RT-AX82U is wat mij betreft interessanter. Op het moment van schrijven kost de FRITZ!Box 6660 circa € 196,23. Deze prijs schommelt mogelijk, maar ligt aardig in lijn met de prijs van de € 179,00 kostende Asus RT-AX82U. Als het gaat om op het gebied van consistentie - vooral op langere afstand -, dan bewijst de Asus RT-AX82U zich als terechte winnaar. Ook heeft Asus een zeer degelijke WebUI met gamerfunctionaliteiten, mits je daarvoor gevoelig bent. Vergelijk ik dit met de WebUI van AVM- FRITZ!, dan durf ik wel te concluderen dat deze nog uitgebreider is. Dit heeft de FRITZ!Box 6660 ook te danken aan de extra features, want in de basis is dit natuurlijk een kabelmodem/router.

Dan zijn er nog features zoals FON/DECT, een kabelverbinding in het specifiek, Live-TV, maar ook de functionaliteit als gecascadeerde router net als de Asus RT-AX82U. Mocht je nog niet kunnen genieten van routervrijheid - al zou het wel de standaard moeten zijn -; het is altijd mogelijk om later over te schakelen van een gecascadeerde opstelling naar een directe kabelverbinding. Op deze wijze speel je ook de LAN-1 poort vrij voor de 2.5 gigabit-poort die je nu moet opofferen om de werking als gecascadeerde router te realiseren. De WebUI is iets wat FRITZ! groots maakt; de mogelijkheden en denkbare features zijn bijna eindeloos.

De FRITZ!Box 6660 doet veel goed voor zijn prijs, al is het dekkingsgebied een beperking, waar we op langere afstand wat verliezen. De mesh-ondersteuning maakt veel mogelijk, met bijvoorbeeld een FRITZ!Repeater als toevoeging binnen het netwerk voor extra dekking. Snelheid op korte afstand is consistent en zeer betrouwbaar - hier bewijst de FRITZ!Box 6660 prima. Onder de eindstreep vind ik beide routers een mooie keuze, al dan wel in het achterhoofd houdende dat de FRITZ!Box 6660 meer te bieden heeft aan functionaliteiten. Als je deze functionaliteiten gaat benutten, is de FRITZ!Box 6660 duidelijk de betere keuze. Berust je het op snelheid op korte en langere afstand, zonder enige uitbreiding binnen het netwerk los van de router, dan is de Asus RT-AX82U een beter alternatief. Deze vergelijking is gemaakt op basis van de redelijk vergelijkbare prijsstelling van beide routers.

Weet AVM met de FRITZ!Box 6660 te verwennen in rauwe prestaties en een uitgebreide WebUI zoals we van het merk gewend zijn? Je leest het in deze eindconclusie.

FRITZ! zou FRITZ! niet zijn als de WebUI en aanvullende apps voor beheer tot in de puntjes zijn uitgewerkt. De WebUI blijft een genot aan mogelijkheden; niet enkel voor de internet gerelateerde zaken, maar ook voor de extra functionaliteiten zoals FON- DECT. AVM scoort op dit onderdeel altijd goed. Er is een goede ondersteuning en een mooie doorloop van FRITZ!OS-updates die de producten dekkend en betrouwbaar maakt voor de lange termijn.

In de basis is de FRITZ!Box 6660 een kabelmodem, al heb ik voor deze review de FRITZ!Box 6660 ingezet als router. Provider Ziggo is nog niet zover met routervrijheid, wat ik betreur, want dit zouden ze anno 2020 (bijna 2021) moeten toestaan. In de inleiding lees je meer over routervrijheid en kort over mijn ervaring. Uiteindelijk moet dit de pret niet drukken, maar streeft het wel aan het primaire doel van de FRITZ!Box 6660 voorbij: een kabelmodem zijn. Voor de testopstelling staat de FRITZ!Box 6660 achter een Ziggo Connectbox in bridge-modi. Als gecascadeerde router offer je de LAN-1-poort van de router op als zijnde WAN-poort. De LAN-1 poort betreft de 2.5 gigabit-aansluiting, wat spijtig is, want dit is in een opstelling met de FRITZ!Box 6660 als kabelmodem niet van toepassing. Wel neem ik het op basis van deze review mee als minpunt.

Prestaties van de Wi-Fi 5 en Wi-Fi 6-verbinding zijn op korte afstand consistent. Op langere afstanden wist de router mij consistentere resultaten te geven onder Wi-Fi 5. Je beleeft met deze router een goede dosis aan Wi-Fi resultaten, al is de dekking onder Wi-Fi 6 niet het beste wat ik gezien heb. De router stelt zeker niet teleur, maar had van mij nog wat meer pit mogen hebben op langere afstanden met Wi-Fi 6. Voor algemeen gebruik en 4K-streaming/gaming voldoet het overigens ruimschoots. Enige minpunt is dat de FRITZ!Box 6660 wat inlevert op de lange afstand in vergelijking met andere routers in de testresultaten.

Onder de eindstreep heb je met de FRITZ!Box 6660 een kabelmodem met veel functionaliteiten, maar ook de optie als router. AVM bewijst wederom met de FRITZ!Box 6660 een mooie set aan features en tig opties via de WebUI. Qua prestaties kan het er zeker mee door en zit de FRITZ!Box 6660 tussenin de eerder geteste routers. Op de korte afstand één van de snelste en consistent, maar op de langere afstand legt de router het een klein beetje af. Echter kan ik niet treuren, want de middenweg van FRITZ! oogt goed.