Review: MSI MAG B650 Tomahawk WiFi
Links; Navigatie;
Na de MSI MPG B650 Edge WiFi gereviewd te hebben, heb ik de smaak te pakken en mag ik ditmaal aan de slag met een ander MSI-bord. In dit geval is dat dan de MSI MAG B650 Tomahawk WiFi. Beide borden bezitten een B650-chipset, waardoor ze geschikt zijn voor AMD Ryzen 7000. De Tomahawk WiFi heeft een lagere prijs ten opzichte van de Edge WiFi, maar wat betekent dat voor o.a. de prestaties en connectiviteit? Je gaat het lezen in deze review.
Net zoals zijn duurdere ‘collega’ heeft de Tomahawk in de basis toch nog een hoop connectiviteit te bieden. Ondanks de lagere prijs dan de Edge WiFi ligt de Tomahawk toch nog een stukje hoger dan bij de allergoedkoopste instapmodellen van B650. De MSI MAG B650 Tomahawk WiFi is te verkrijgen bij onze webshoppartner Megekko voor € 249,- op het moment van schrijven. Bovenaan de review kan je de actuele verkoopprijs van het moederbord vinden.
Hieronder treffen we de specificaties aan;
| Specifications | MSI MAG B650 Tomahawk WiFi |
|---|---|
| Chipset | AMD B650 |
| CPU Support | Supports AMD Ryzen™ 7000 Series Desktop Processors Socket AM5 |
| Memory | 4x DDR5, Maximum Memory Capacity 128GB Memory Support DDR5 6600+(OC) / 6400(OC) / 6200(OC) / 6000(OC) / 5800(OC) / 5600(OC) / 5400(OC) / 5200(OC) / 5000(OC) / 4800(JEDEC) MHz |
| Onboard Graphics | 1x HDMI™ Support HDMITM 2.1 with HDR, maximum resolution of 4K 60Hz* 1x DisplayPort Support DP 1.4, maximum resolution of 8K 60Hz* *Available only on processors featuring integrated graphics. Graphics specifications may vary depending on the CPU installed. |
| Expansion Slot | 2x PCI-E x16 slot Support x16/ x4 1x PCI-E x1 slot PCI_E1 Gen PCIe 4.0 supports up to x16 (From CPU) PCI_E2 Gen PCIe 4.0 supports up to x2 (From Chipset) PCI_E3 Gen PCIe 3.0 supports up to x1 (From Chipset) |
| Storage | 3x M.2 M.2_1 Source (From CPU) supports up to PCIe 4.0 x4 , supports 2280/2260 devices M.2_2 Source (From CPU) supports up to PCIe 4.0 x4 , supports 2280/2260 devices M.2_3 Source (From Chipset) supports up to PCIe 4.0 x4 , supports 2280/2260 devices 6x SATA 6G |
| RAID | Supports RAID 0, RAID 1, and RAID 10 for SATA storage devices* Supports RAID 0 and RAID 1 for M.2 NVMe storage devices * SATA_A1_A2 do not support RAID function. |
| USB | 2x USB 2.0 (Rear) 4x USB 2.0 (Front) 4x USB 3.2 Gen1 Type A (Rear) 2x USB 3.2 Gen1 Type A (Front) 3x USB 3.2 Gen2 Type A (Rear) 1x USB 3.2 Gen2 Type C (Front) 1x USB 3.2 Gen2x2 Type C (Rear) |
| LAN | Realtek® RTL8125B 2.5Gbps LAN |
| Wireless / Bluetooth | AMD Wi-Fi 6E The Wireless module is pre-installed in the M.2 (Key-E) slot Supports MU-MIMO TX/RX Supports 20MHz, 40MHz, 80MHz,160MHz bandwidth in 2.4GHz/ 5GHz or 6GHz* bands Supports 802.11 a/ b/ g/ n/ ac/ ax Supports Bluetooth® 5.3** * Wi-Fi 6E 6GHz may depend on every country’s regulations and will be ready in Windows 11. |
| Audio | Realtek® ALC4080 Codec 7.1-Channel High Performance Audio Supports S/PDIF output Supports up to 32-Bit/384 kHz playback on front panel |
| Internal I/O | 1x Power Connector(ATX_PWR) 2x Power Connector(CPU_PWR) 1x CPU Fan 1x Pump Fan 6x System Fan 2x Front Panel (JFP) 1x Chassis Intrusion (JCI) 1x Front Audio (JAUD) 1x Tuning Controller connector(JDASH) 2x Addressable V2 RGB LED connector (JARGB_V2) 2x RGB LED connector(JRGB) 1x TPM pin header(Support TPM 2.0) 4x USB 2.0 ports 2x USB 3.2 Gen1 Type A ports 1x USB 3.2 Gen2 Type C ports |
| LED Feature | 4x EZ Debug LED |
| Back Panel Ports | DisplayPort 1.4 2.5G LAN Port USB 2.0 Port USB 3.2 Gen 1 5Gbps Type-A Wi-Fi / Bluetooth Antenna HD Audio Connectors Flash BIOS Button HDMI™ 2.1 Port USB 3.2 Gen 2 10Gbps Type-A USB 3.2 Gen 2×2 20Gbps Type-C Optical S/PDIF OUT |
| Operating System | Support for Windows® 11 64-bit, Windows® 10 64-bit |
| PCB Dimension | ATX 243.84mmx304.8mm |
In de inleiding al kort benoemd, maar de MAG B650 Tomahawk WiFi biedt flink wat opties betreffende connectiviteit. Zoals: negen USB-A-poorten aan de achterzijde, waarvan tweemaal USB 2.0, viermaal USB 3.2 Gen 1 (5 Gbps) en driemaal USB 3.2 Gen 2 (10 Gbps). Ook zit er nog een USB 3.2 Gen 2×2 USB-C-poort op van 20 Gbps. Intern op het moederbord zijn er ook nog de nodige USB-opties aanwezig. Denk maar aan vier keer USB 2.0, tweemaal USB 3.2 Gen 1 (5 Gbps) en ook een USB 3.2 Gen 2 USB-C-poort van 10 Gbps. Dit samen met Wi-Fi 6E, Bluetooth 5.3-ondersteuning en een optische audio-uitgang. Dat allemaal zorgt ervoor dat je met de Tomahawk WiFi vele kanten op kan.
Verder hebben we drie M.2-sloten op het bord, waarvan twee een heatsink bezitten. Alle sloten zijn PCIe 4.0 x4; geen PCIe 5.0 aanwezig dus. Verder nog een HDMI 2.1-poort (4K/60 Hz), een DisplayPort (8K/60 Hz) en een 2,5Gbps-ethernetpoort. Tenslotte is er het 14+2+1-powerfasedesign
met MOSFETS/VRM’s van 80 ampère.
MSI B650-borden en de concurrentie
In de review van de MPG B650 Edge WiFi heb ik verteld wat de verschillen zijn tussen de diverse B650-modellen van MSI. De MSI PRO B650-P WiFi was de goedkoopste optie, maar daar mis je ten opzichte van de Tomahawk WiFi een tweetal USB 2.0-poorten aan de achterzijde. Ook beschikt de PRO B650-P WiFi over slechts twee M.2-sloten en is er aan de onderkant geen heatsink. Met de Edge Wifi, die iets meer dan € 50,- duurder is dan de Tomawhawk WiFi, kreeg je natuurlijk de extra lange heatsink aan de onderkant van de Edge WiFi en één van de M.2 sloten is PCIe 5.0 x4, waarbij ze bij de Tomahawk allemaal PCIe 4.0 x4 zijn.
Wat doet de concurrentie van MSI in deze prijsklasse? We hebben van Gigabyte de B650 AORUS ELITE AX (€ 259,-) staan en van ASRock de B650E PG Riptide WiFi (€ 264,90), waarvan we van de laatstgenoemde ook een review hebben geschreven op TechGaming. De borden van Gigabyte en ASRock leunen in op PCIe 5.0-connectiviteit, waar Gigabyte een PCIe 5.0 M.2-slot biedt en ASRock hetzelfde doet, met ook nog eens PCIe 5.0 x16 voor de GPU. De Tomahawk biedt enkel PCIe 4.0-snelheden voor opslag en videokaart.
Is dat nou zo erg? Nee, want de Tomahawk onderscheidt zich door zich meer te richten op connectiviteit met maar liefst zes fan-headers, meer USB 3.2 Gen 2-poorten, vijf audiojacks en een optische audio-uitgang. Kortom, voor alle besproken opties valt wat te zeggen en het zal aan je persoonlijke voorkeur liggen welke optie voor jou beter zal zijn.
In de doos bevindt zich natuurlijk het MSI MAG B650 Tomahawk WiFi-moederbord! Verder een tweetal boekjes en een stickervel voor kabelmanagement, één SATA-kabel en twee M.2-clips. Als laatste nog de Wi-Fi-antennes voor aan de achterkant van het moederbord.
Op onderstaande twee foto’s een goed shot van de voor- en achterkant van de Tomahawk WiFi. Het ziet er allemaal netjes uit, maar heeft qua uiterlijk geen ‘unique selling points’. Op de eerste foto is goed te zien dat er bij één van de M.2-sloten geen heatsink is om deze netjes weg te werken.
Hieronder een goede close-up van de achterkant van het moederbord, met alle USB-opties, de audiojacks en optische uitgang, de audio aansluitingen voor de Wi-Fi-antennes, de 2,5Gbps-ethernetpoort, de HDMI en DisplayPort-aansluitingen en ook een knop om de BIOS te flashen.
Op de onderzijde van de Tomahawk zijn de bekende aansluitingen te vinden, zoals voor de RGB en de audio. Ook voor SATA-poorten, USB en voor fans zijn hier een aantal headers te vinden.
Aan de rechterzijde van het MAG B650-bord zijn te vinden: fan-headers en ook de interne USB 3.2 Gen 1 en USB 3.2 Gen 2 Type-C-header zijn er te vinden. Ook zijn er vier SATA-poorten en de 24-pins ATX-connector te zien. Aan de bovenzijde kan je de CPU en pomp-header zien en ook nog de optie voor een reguliere fan. Een RGB-optie en natuurlijk de tweemaal een 8-pins CPU-connector maken de bovenzijde compleet.
Hieronder nog een tweetal foto’s van de AM5-socket.
Hieronder een overzicht van het BIOS en de UEFI, toebehorende aan het MSI MAG B650 Tomahawk WiFi-moederbord.
Hieronder is meer informatie te vinden over de testomgeving en toegepaste testmethoden.
| Testomgeving | |
|---|---|
| Processor | AMD Ryzen 9 7950X |
| Moederbord | MSI MAG B650 Tomahawk WiFi (BIOS 7D75v131) |
| BIOS | XMP/EXPO, enhancements en PBO ingeschakeld waar mogelijk |
| Geheugen | Kingston FURY Renegade DDR5 6400 MT/s CL40 (KF564C32RSK2-32) |
| Videokaart | MSI GeForce RTX 3080 Gaming X Trio 10G Videodriver: 516.94 |
| SSD | Samsung 970 EVO Plus 500 GB |
| Voeding | ASUS ROG Thor 1200W Platinum |
| Processorkoeler | Noctua NH-D15 chromax.black |
| Behuizing | Cooler Master Test Bench V1.0 |
Als eindnoot: dit is een moederbordreview. Hier kijken we specifiek naar productiviteit en synthetische resultaten. Diepgaandere resultaten aangaande processor, temperatuur en gameresultaten zijn bestemd voor onze processor- en videokaartreviews. Hoewel we bij nieuwe CPU-lanceringen c.q. architecturen veelal de reviews uitbreiden met een goede dosis aan gameresultaten.
Hieronder zijn resultaten te vinden van de MSI MAG B650 Tomahawk WiFi i.c.m. de AMD Ryzen 9 7950X. Het doel is om in dit hoofdstuk een algemene indruk van prestaties te geven. Prestatieverschillen tussen moederborden zijn veelal marginaal en niet te herleiden in de praktijk, kortom, het verschil is niet significant. Belangrijker gespreksonderwerp bij moederborden zijn zaken zoals de prijs, features en algemene kenmerken.
Benchmarks, rendering en compiling
De MSI MAG B650 Tomahawk WiFi is een moederbord dat het voornamelijk moet hebben van connectiviteit. Onder andere door Wi-Fi 6E en Bluetooth 5.3-ondersteuning en een hoop opties voor USB, zowel extern als intern op het moederbord. De vele fan-headers, audiojacks en optische audio-uitgang dragen hier natuurlijk ook aan bij.
De prijs in combinatie met de vele opties die dit moederbord bevat, zou het voor velen een goede optie maken om de stap naar AMD Ryzen 7000 te zetten. Echter moet er wel rekening gehouden worden met een aantal dingen. Zo is er geen PCIe 5.0-connectiviteit en ben je daardoor wat minder toekomstbestendig met dit moederbord. Als we bij de concurentie van MSI kijken, binnen dezelfde prijsklasse als de Tomahawk WiFi, hebben we dus meerdere concurenten die wél deze PCIe 5.0-opties bieden. Je levert bij andere borden wel weer in op wat aansluitmogelijkheden, zoals minder USB-poorten. Het ontbreken van een heatsink bij de Tomahawk, voor één van de drie M.2-sloten, zou je ook als een ‘klein’ minpuntje kunnen zien.
Om af te sluiten: de MAG B650 Tomahawk WiFi van MSI is dus een meer dan prima moederbord om een intrede te maken in Ryzen 7000. Met vele opties, maar met een aantal kleine minpuntjes. Het uiterlijk van het moederbord is weinig onderscheidend, maar je kan jezelf natuurlijk afvragen of dat een reden moet zijn om een moederbord wel of niet te kopen. Met het Tomahawk WiFi-moederbord als AM5-bord heb je natuurlijk ook weer de optie om geheugen en processor op langere termijn te vervangen. Echter is het moederbord dan iets minder ‘future-proof’ door het ontbreken van PCIe 5.0-connectiviteit. De prijs in combinatie met de vele features die de de MAG B650 Tomahawk WiFi biedt, laat je de kleine minpuntjes bijna vergeten.
