Review: AMD Ryzen 5 9600X

Review: AMD Ryzen 5 9600X

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Testomgeving
• Resultaten - benchmarks en games + nabespreking, temperaturen en stroomverbruik
• Conclusie

De AMD Ryzen 9000 lancering liep onlangs wat vertraging op, nochtans mogen we ongeveer acht dagen later kennis maken met de Ryzen 5 9600X en de Ryzen 7 9700X. Volgende week voegt AMD daar officieel de Ryzen 9 9900X en Ryzen 9 9950X aan toe.

In deze review staat de Ryzen 5 9600X centraal. Waar we de testomgeving nu nog voorzien van een X670E-moederbord, gezien de X870/870E-moederborden nog heel even op zich laten wachten tot september. Doelstelling van deze review is om een directe vergelijking te maken met zijn voorganger; de Ryzen 5 7600X. Beide processors worden getest onder vergelijkbare parameters, zodat we de potentiële verbeteringen goed kunnen samenvatten.

Het is bijna twee jaar geleden dat AMD de Ryzen 7000-series lanceerde. Bij lancering publiceerde we onze Ryzen 5 7600X review, deze had toen een adviesprijs van € 365,-. De Ryzen 5 9600X draagt een adviesprijs van € 309,- wat aanzienlijk lager is, echter moeten we ook naar actuele prijzen kijken, gezien de Ryzen 5 7600X op het moment verkrijgbaar is voor € 217,95,- bij onze webshoppartner Megekko.

Met dat gezegd hebben we met een actueel prijsverschil te maken, waar de Ryzen 5 9600X bij lancering goedkoper is dan zijn voorganger. Laten we dieper in de specificaties duiken. De AMD Ryzen 5 9600X is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Hieronder een vergelijking tussen de specificaties van de Ryzen 5 9600X en Ryzen 5 7600X:

Zen 5-architectuur in het kort

Met de Ryzen 9000-series maken we kennis met Zen 5. Volgens AMD levert de nieuwe Zen 5-architectuur een IPC-verbetering van 16% ten opzichte van zijn Zen 4-architectuur. De Core Complex Dies (CCD’S) op Zen 5 zien vernieuwing. Waar we op Zen 4 te maken hadden met een 5nm-proces (TSMC N5-node), zijn deze op Zen 5 gebaseerd op een 4nm-proces (TSMC N4P-node). Hiermee realiseert de Zen 5 in de basis verbeteringen in transistordichtheid. Tevens stelt TSMC dat de N4P-node een prestatieverbetering levert van 11% en 22% energie-efficiënter is.

Een fundamentele verandering betreft chipontwerp, iets waar Zen 5 zijn IPC-winsten aan heeft te danken. Het chipontwerp bestaat uit de frontend, de backend en de bandbreedte. Het frontend realiseert een verbeteringsslag in het ophalen, decoderen en verzenden van data. Op het gebied van caching en instructie-ophaalmogelijkheden zijn er dus verbeteringen onder de motorkap.

De verbeteringsslag in het sorteren en verwerken van data zit hem verder in een verdubbeling aan L1-cache bandbreedte, alsmede een 16-weg in plaats van een 8-weg L2-cache-ontwerp. Daarmee komen de kernen/threads meer aan zet, waarmee iedere cyclus sneller verwerkt kan worden.

I/O en chipset

De standaard configuratie van het I/O en de chipset zien geen enorme veranderingen tussen de Ryzen 9000-series en Ryzen 7000-series. Standaard komen de processors met 24 bruikbare PCIe 5.0 CPU-lanes

We testen gedurende deze review nog op een X670E-moederbord van ASUS, om precies te zijn de ROG Crosshair X670E Hero, omwille het simpele feit dat de X870/870E-moederborden pas in september in de schappen liggen. X870/870E levert ten opzichte van X670/X670E nu standaard USB 4.0 vanuit de chipset zelf. Tevens is er ondersteuning voor sneller werkgeheugen, waar de standaard voor de Ryzen 9000-series op JEDEC 5600 MT/s ligt, waar dit bij de Ryzen 7000-series JEDEC 5200 MT/s is. Verder is het overklokken van werkgeheugen met AMD EXPO is verhoogd en biedt een bredere ondersteuning.

AMD Ryzen 5 9600X

Met een korte introductie van de Zen 5-architectuur mag het duidelijk zijn dat we te maken hebben met een energie-efficiëntere Ryzen-generatie. Hoewel dit bij het topmodel, de AMD Ryzen 9 9950X gelijkwaardig blijft met een TDP van 170W, is het TDP van de Ryzen 5 9600X maar liefst 40W gezakt. Waar de Ryzen 5 7600X een TDP van 105W heeft, is dit op de Ryzen 5 9600X nog maar 65W.

Opvallend detail is dat de basiskloksnelheid 800 MHz verlaagd is op de Ryzen 5 9600X ten opzichte van zijn voorganger. Met een lager TDP van 65W, zou de Ryzen 5 9600X in de praktijk minder snel warm moeten worden, wat eventueel throttle-gedrag verminderd, waardoor de processor langer op zijn maximale boost kloksnelheid kan opereren. Deze boost kloksnelheid ziet een kleine verhoging van 100 MHz; resulterend in 5,4 GHz versus 5,3 GHz op de Ryzen 5 7600X.

De Ryzen 5 9600X bezit net als zijn voorganger(s) nog steeds 6 kernen om 12 threads. In totaal beschikt de processor over 38 MB cachegeheugen, onverdeeld in 32 MB L3-cache en 6 MB L2-cache.

Getrouw komt de AMD Ryzen 5 9600X in een onmiskenbare verpakking. De kleursamenstelling van de verpakking is wat donkerder uitgevoerd, daar waar diverse symbolen wat groter zijn geworden op de verpakking zelf. De inhoud is redelijk vergelijkbaar aan wat we gewend zijn van AMD, bestaande uit de processor, een certificaat van authenticiteit en een Ryzen-sticker. Ook de Ryzen-sticker heeft donkere kleursamenstelling gekregen t.o.v. de grijzere samenstelling van de Ryzen 7000-series.

De AMD Ryzen 5 9600X is wederom een AM5-processor voor socket LGA 1718. Om die reden kan de processor ook plaatsen nemen in de 600-series aan moederborden. We hebben dus te maken met een vergelijkbare IHS als de Ryzen 7000-series.

Moederbord

Wederom keert de ASUS ROG Crosshair X670E Hero terug. Dit moederbord is inmiddels bijna twee jaar ons metgezel als het om AMD-testen gaat. Met het gemis aan X870/X870E-moederborden; in afwachting van de lancering in september, is het de Crosshair X670E Hero wederom toevertrouwd om een lancering mogelijk te maken. De laatste BIOS van ASUS: 2204 biedt ondersteuning voor de Ryzen 9000-series.

Koeling en enhancements

Voor koeling heeft onze Noctua NH-D15 chromax.black plaats gemaakt voor de gloednieuwe Noctua NH-D15 G2. Dit betreft de reguliere versie, we betrekken dus niet de LBC-variant die speciaal ontworpen is voor AMD-processors. Voor de gekozen BIOS-instellingen is de Crosshair X670E Hero ingesteld op:

• ASUS enhancements
• PBO - Precision Boost Overdrive (AUTO)
• DOCP 1

Nieuwe benchmarks

We hebben afscheid genomen van diverse oudere benchmarks en maken plaats voor o.a. Cinebench 2024, Corona benchmark en Jetstream 2. Voor opvolgende processors, lees: nieuwe reviews zullen we ook gebruik maken van deze lijst aan benchmarks.

Games - instellingen en resoluties

Hieronder zijn de resultaten te vinden van het vijftal games dat we getest hebben op 4K, 1440p en 1080p. Titels zoals Metro Exodus en Total War Warhammer III zijn meer GPU-gebonden dan CPU-gebonden. Het tegenovergestelde geldt voor Total War Warhammer III, Total War Three Kingdoms en Shadow of the Tomb Raider. Bij de games zijn de gebruikte video-instellingen te zien. In de meeste gevallen gaan we uit van (vrijwel) de hoogste instellingen, omdat dat een realistisch gebruik is van de hardware.

HITMAN 3

Metro Exodus

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

Total War Warhammer III (4K - min/avg/max)

Benchmarks, rendering en compiling

Blender - BMW

Blender - Classroom

Cinebench 2024 - Single + Multi

PCMark 10 Express

Jetstream 2

Kraken Javascript

Corona benchmark

3DMark

Nabespreking, temperaturen en stroomverbruik

In deze review staat het vergelijken tussen de Ryzen 5 9600X en Ryzen 5 7600X centraal. Op basis van de benchmarks zien we ruwweg een verbetering van 10 tot 14 procent in de diversiteit aan benchmarks; dit in voordeel van de Ryzen 5 9600X. Met de vijf geteste games, zien we op Full HD (1080p) leuke winsten, die dan wel niet in dit middensegment direct voor grootse schommelingen zorgen, maar er zeker wel toe doen. Ook bij 4K-gaming pakt de processor mooie winsten mee.

Ingaand op temperaturen en stroomverbruik; op beide fronten scoort AMD positief met de AMD Ryzen 5 9600X. De algehele temperaturen en daarmee het stroomverbruik is drastisch verlaagd. We zien ook dat het ‘natuurlijke throttle-gedrag’ doorgaans veel langer kan boosten, zonder te moeten terugschakelen omwille temperaturen gepaard met te veel vermogen. Het TDP van 65W op de Ryzen 5 9600X versus het TDP van Ryzen 5 7600X met 105W is op Zen 5 een prachtige en positieve verschuiving. Hier worden we dan ook benieuwd hoe Intel dit gaat doen met zijn komende Arrow Lake-architectuur.

Circa twee jaar na de lancering van de Ryzen 7000-series maken we nu kennis met de Ryzen 9000-series. Het middensegment bestaat uit de Ryzen 5 9600X en Ryzen 9700X, waar we in deze review inhoudelijk zijn ingegaan op de Ryzen 5 9600X. Het eindresultaat? Dat lees je in deze conclusie.

Laten we voorop stellen dat de Zen 5-architectuur naar onze mening, op basis van het processormodel in deze review een geweldige vooruitgang maakt in stroom- en temperatuurbeheersing. De Ryzen 5 9600X verbruikt aanzienlijk minder stroom dan zijn voorganger de Ryzen 5 7600X. Uiteraard gaat dit gepaard met lagere temperaturen. De Noctua NH-D15 G2 (het standaardmodel), weet een winst van 12 graden Celsius te bewerkstelligen; indrukwekkend.

In onze resultaten zien we gemiddeld een winst van 10 tot 14 procent, waar AMD een IPC-winst van 16 procent benadrukt. Nu wil het per benchmark en game verschillen. Verder blijft de AMD Ryzen 5 9600X trouw aan zijn eerdere configuraties met 6 kernen om 12 threads. We vinden de Zen 5-winsten versus Zen 4 zeker belangrijk, nochtans vinden we de efficiëntie in stroomverbruik gepaard met lagere temperaturen nog interessanter. Vooral als we kijken naar de huidige ontwikkelingen in het processorlandschap.

De AMD Ryzen 5 9600X is in onze optiek zeker geen upgrade waardig als je nu gebruik maakt van een AMD Ryzen 5 7600X. Met een lagere adviesprijs bij lancering, zien we nu al dat de AMD Ryzen 5 9600X een aantrekkelijke prijs van € 299,- heeft bij onze webshoppartner Megekko; lager dan de adviesprijs van AMD (€ 309,-).

Mocht je een AMD mid-range build in de planning hebben, dan zouden we zondermeer kiezen voor een Ryzen 5 9600X versus de Ryzen 5 7600X. Het prijsverschil is op het moment van schrijven circa € 70,-, daarmee krijg je een nieuwere processor, die nét wat sneller is, energie-efficiënter en lagere temperaturen biedt. Daarmee zou je ook nog kunnen overwegen om te kiezen voor een wat lichtere CPU-luchtkoeler/AIO.