Review: ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming
Links: ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming productpaginaVoordat we het jaar afsluiten moest het toch nog gebeuren: een persoonlijke ervaring met Threadripper, pas dan kan ik 2017 goed afsluiten. ASRock stuurde mij de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming en een 1900X, kortom: feest! Dat X399 het neusje van de AMD zalm is, hoef ik je waarschijnlijk niet te vertellen. Uitgebreid met veel features en gericht op dikke workloads. Natuurlijk hangt dit nauw samen met welke Threadripper je in de socket schuift, alsnog blijft het een gevalletje van heftige prestaties.
De X399 Professional Gaming is het meest uitgebreide X399 moederbord van ASRock, nu is deze claim niet zo lastig, aangezien ASRock maar twee X399 moederborden in het assortiment heeft, hetzelfde geldt voor de overige merken. Het moederbord kenmerkt zich vooral met de uitgebreide opslagmogelijkheden, drie LAN-poorten, waarvan één een 10Gbit poort is, een WiFi en Bluetooth combinatie en nog veel meer interessante aspecten. Op het moment van schrijven kost dit moederbord circa 364 euro, wat een flinke prijsverlaging is, het moederbord ging namelijk in augustus nog voor ongeveer 480 euro over de toonbank.
Een overzicht van de specificaties:
De belangrijkste aspecten van dit moederbord halen we even aan. Het moederbord is voorzien van een 11-fase power design (8 fase voor de CPU en 3 voor de SoC) en een lijstje aan mooie overklok functionaliteiten. Ondersteuning voor o.a. Quad SLI (4-Way) en CrossFireX (4-Way) mogen op dit uitgebreide platform zeker niet ontbreken. Overklokken via het geheugen behoort ook tot de opties, deze zijn voorzien van eigen VRM’s en kunnen overgeklokt worden tot 3600MHz+.
Aan netwerk capaciteiten pakt de X399 Professional Gaming flink uit, een Aquantia 10Gbit poort, en nog eens twee 1Gbit poorten daarnaast. De ingebouwde WiFi module maakt zich wat minder populair, een 801.11a/b/g/n/ac oplossing, waarop je de 2.4GHz en 5.0GHz frequentieband (AC) tegenkomt. Met een maximale snelheid van 433Mbps valt dit wat tegen, vooral als we kijken naar diverse X370 en Z370 moederborden met betere WiFi chips.
Opslagmogelijkheden genoeg, bestaande uit acht SATA poorten, drie M.2 sloten en een U.2 connector. Op het PCB zelf komen we nog een ruime hoeveelheid aan headers tegen, dadelijk zichtbaar tijdens het uitpak avontuur. Ook vertel ik je dan graag meer over de CPU_Power connectors op dit moederbord.
De ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming komt in een flinke verpakking. De flap aan de voorzijde kun je openslaan, zodat je het moederbord kunt bewonderen. Bovenop vinden we een handgreepje. Het moederbord en de accessoires zijn in twee aparte doosjes verpakt. Ter bescherming is het moederbord beschermd met zachtschuim.
De accessoires bestaan uit twee handleidingen, een driver CD, een case badge, vier zwarte SATA kabels, een I/O schild, twee antennes, drie schroefjes voor M.2 SSDs en drie SLI bruggen voor opstellingen tot vier videokaarten.
De X399 Professional Gaming heeft met zijn rechthoekige vormelementen een degelijk uiterlijk. Het hoekvormige ontwerp van de PCH heatsink komt mooi samen met de grijze elementen van het PCB. Een gestroomlijnd ontwerp, niet te overdreven, maar wel van alle gemakken voorzien. Op de foto’s is het beter waarneembaar: er zijn veel componenten te vinden op de printplaat!
Het moederbord heeft een Realtek ALC1220 audio oplossing, bij het audiogedeelte vinden we gouden Nichicon condensatoren, om de geluidskwaliteit te bevorderen. Het aangebrachte schild moet storingen/referentie voorkomen. Onderaan het moederborden vinden we diverse headers bestaande uit: twee 4-pin RGB headers, twee USB 2.0 headers, twee USB 3.0 headers (waarvan er één eigenlijk naast de ATX connector zit, een power en reset knop, een CMOS reset knop, een Q-code postscherm. Net naast de SATA-poorten zien we een opvallend 6-pin PCI-e power connector zitten, deze dient om de stabiliteit van de videokaarten te waarborgen. Met meer videokaarten, waar dit moederbord zich prima voor verleent, is wat extra stabiliteit geen overbodige luxe.
We vinden drie M.2 sloten rondom de onderste PCI-e sloten. Naast de PCH heatsink bevinden zich acht haakse SATA poorten en een U.2 connector. De PCI-e sloten zijn allemaal voorzien van een metalen bescherming, onder de PCI-e borgingsklemmetjes zitten enkele LEDs.
Bovenaan het moederbord vinden we heel opvallend twee CPU_Power connectors, één 4-pin op de linkerzijde, en één 8-pin op de rechterzijde. De reden dat deze CPU_Power connectors opgesplitst zijn is om de stroomtoevoer en de efficiënt hiervan te bevorderen. Hierdoor wordt het PCB minder snel warm, aangezien Threadripper flink wat verstookt, vooral als je de processor nog verder gaat overklokken. Het antwoord van ASRock om stabiliteit te waarborgen.
Zelf was ik nog een volledige ‘Threadripper Noob’ voordat ik begon met het testen van deze X399 Professional Gaming. Ik vond het proces van het plaatsen van de processor in de socket een toffe ervaring. Aanleiding genoeg om het te delen in deze review. Ik was ook in de veronderstelling dat ik tijdens het testen wel even een koelblok op de processor zou plaatsen, zonder enige vorm van bevestiging. Met een test bench is dit voor een snelle test goed te doen. Uiteindelijk heb ik toch nog een Noctua NH-U14S TR4-SP3 (SP3, TR4) CPU-koeler op de kopt getikt, deze nemen we mee in het proces en tijdens het testen.
Met als eindresultaat een good looking test bench! Gelukkig zat het weer eindelijk weer eens mee, zonder regen en een grauwe lucht. Een review van de Noctua NH-U14S TR4-SP3 volgt binnenkort!
We keren terug naar de lay-out van het moederbord. De X399 Professional Gaming is voorzien van twee forse heatsinks. Tijdens het hanteren van dit moederbord valt op hoe zwaar het moederbord is. Voornamelijk is dit gewicht afkomstig van het CPU gedeelte, de socket is al flink zwaar, vooral in combinatie met de degelijke heatsinks. De X399 Professional Gaming is voorzien van een 11-fase power design, waarvan 8 voor de CPU en 3 voor de SoC functies.
Als laatste blijft het I/O over, beschermd met een schild op de bovenzijde. Deze loopt volledig door tot het audiogedeelte van het moederbord. Op het I/O vinden we de volgende aansluitingen: een BIOS flashback knop, met deze knop kun je flashen zonder CPU, zes USB 3.1 (generatie 1) poorten, twee USB 3.1 (generatie 2) Type-A en Type-C poorten, een gecombineerde PS/2 connector, vijf audio Jacks samen met een optische audio ingang en drie RJ45 ethernet aansluitingen. De rode ethernet aansluiting is de 10Gbit poort van Aquantia.
De X399 moederborden en AMD Threadripper CPU’s zijn al weer even op de markt. In het begin was er sprake van kleine probleempjes, omtrent stabiliteit en fouten, iets wat vrij gebruikelijk is. Ondertussen zijn we weer wat verder en heb ik totaal geen problemen gehad met dit systeem. De eerste stap was de BIOS updaten naar versie 1.80, dit is de meest recente versie. Het systeem draaide als een zonnetje. Ik vond vooral het testen van dit systeem erg bijzonder, een nieuwe processor, lees: een uit de kluiten gewassen processor. Het monteren van de processor is eenvoudig, de volgorde van het aandraaien van de torx schroeven staat op de immens grote socket aanegegven. AMD heeft dit jaar een bijzondere inhaalslag gemaakt, wat het testen van deze nieuwe architectuur extra leuk maakt. Tot zover heb ik meer plezier gehad met Threadripper dan mijn X299 moederborden, met de Asus ROG Rampage VI Extreme als uitzondering.
De benchmarks zijn gedraaid op twee instellingen: stock met XFR aan, wat op de 1900X resulteert tot een boost van 4.2GHz. De tweede instelling is tot stand gebracht met een handmatige overklok van 4.1GHz op alle kernen. Aan het einde van dit hoofdstuk bespreek ik de resultaten.
De benchmarks zijn tot stand gekomen met de volgende instellingen: [list]
[/list] Kloksnelheden: [list]
[/list] Cinebench 11.5
Cinebench 15
Passmark 8 - CPU Mark
Blender - BMW Render - lager is beter
Kraken JavaScript Benchmark
3DMark - Fire Strike 1.1
Time Spy
Valley Benchmark
Heaven
Superposition
Hieronder nog een overzicht van het stijgingspercentage per benchmark:
Opvolgend de Threadripper 1900X versus de Intel Core i7 7820X, beide in stock instellingen:
Dat de Threadripper familie flinke spierballen heeft aan rekenkracht en PCI-e lanes is wel duidelijk. Dit uitgebreide platform doet nog een schepje bovenop de Ryzen familie. Ondertussen zijn de Threadripper processors weer wat goedkopere geworden, hetzelfde geldt voor sommige moederborden. Wie veel PCI-e lanes wil en veel rauwe rekenkracht kan deze generatie wel toevertrouwen. Toch zit je met de 1900X nu al snel in het vaarwater van de concurrentie Intel. De 7820X kost namelijk momenteel 508 euro, een prijsverschil van 39 euro met de Threadripper 1900X. De kloof is dermate klein, dat de combinatie van een 7820X processor en een goedkoper X299 moederbord hetzelfde kost als de 1900X met het goedkoopste moederbord, terwijl de 7820X direct uit de verpakking betere resultaten neerzet.
Op het moment zijn de 1920X en 1950X een interessantere keuze om te combineren met een X399 moederbord. Hier komt Intel qua prijs/prestaties een stuk slechter mee. Ook het voordeel van direct meer PCI-e lanes vanaf de processor zullen voor sommige een belangrijke overweging zijn. Begrijp mij niet verkeerd, de 1900X is een geweldige processor, maar komt qua prestaties net wat te kort met de huidige prijzen. Intel zit te dichtbij, de Ryzen 1800X kan dan ook nog eens een interessante overweging zijn, terwijl een X370 platform een stuk goedkoper is. Het PCI-e lanes feestje: daar geef ik AMD een ferme handdruk voor, top!
Overklokken naar 4.1GHz was relatief eenvoudig. Ik heb de core voltage verhoogd 1.4475, wat net onder de 1.45 zit, waarbij de lettertjes rood worden. De core voltage heb ik flink hoog ingezet, om tegelijkertijd de koelpotentie van de Noctua NH-U14S TR4-SP3 te testen. Prime95 kon uren succesvol aan één stuk door stressen, ook het benchmarken ging voorspoedig. De hoogste temperatuur op 4.1GHz was 75 graden Celsius met PWM ingeschakeld. We zien dat de benchmarks het qua scores net wat beter doen, echter vind ik het verschil te minimaal om de 1900X 24/7 te overklokken.
De UEFI van ASRock bestaat uit twee lagen, de EZ Mode waar veel instellingen samen komen in één overzichtelijk scherm, en de Advanced Mode, deze heeft meer weg van een traditionele UEFI. Ik moet zeggen dat de EZ Mode al rijkelijk gevuld is met instellingen. Deze heeft ook verdiepende lagen zoals Fan Control, een systeem overzicht en flash opties.
De Advanced Mode geeft een beter beeld van de mogelijkheden. Het main scherm bestaat uit nogmaals een overzicht van je systeem. Het opvolgende menu OC Tweaker laat je de processor overklokken. Tijdens deze review heb ik een handmatige overklok van 4.1GHz.
In het Advanced Menu vinden we alle chipset instellingen. Je kunt hier bijvoorbeeld USB en SATA-poorten uitschakelen, CPU gerelateerde instellingen wijzigen en de PCI-e lanes beheren.
Het Tool Menu staat heeft handige flash opties, een ingebouwde Tech Service en een Boot Manager. De Secure Backup UEFI (A->B) is handig om een stabiele BIOS over te kopiëren naar de back-up BIOS. Let wel op dat je dit alleen doet met een stabiel systeem. Je kunt via de UEFI ook software gemakkelijk installeren, hier is een internetverbinding voor vereist.
Een mooie toevoeging is het aansturen van de RGB-verlichting via de UEFI. Je kunt kleuren en effecten direct toepassen, zodat deze bepaald zijn vanuit de BIOS/UEFI. Je bent in dit geval niet software afhankelijk. In het H/W Monitor menu kun je temperaturen, voltages en fan snelheden controleren. De FanTuning optie analyseert het systeem en kiest een gewenst fan profiel. Het moederbord neemt even de tijd om de aangesloten fans te controleren, waarna de meest optimale instelling in gebruik wordt genomen.
De laatste drie menu’s bestaan uit beveiliging, boot en exit. Beveiliging is o.a. voor het instellen van een wachtwoord en beveiliging opties, boot is verantwoordelijk voor de boot volgorde, fast boot en de algemene werking van het opstarten, het exit menu spreekt voor zich: afsluiten en gaan!
ASRock App Shop In de ASRock APP Shop staan leuke voordelen voor ASRock gebruikers, de meest recente drivers en overige software. Zelf vind ik de ASRock APP Shop fijn om af en toe een controle te kunnen uitvoeren. Je kunt notificaties inschakelen wanneer er nieuwere software beschikbaar is. Je kunt via de shop ook een BIOS update uitvoeren.
ASRock RGB LED Om de RGB LED-verlichting te besturen heb je aanvullende software nodig. Tevens bestaat er ook nog een optie om dit vanuit de UEFI te doen. De software wijst zichzelf, kleuren instellen en effecten toepassen. Op de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming vinden we LEDs rondom de PCH heatsink en bij de PCI-e sloten, deze zijn te besturen met verschillende kleuren en LED-effecten. Op de speciale RGB LED header, aan de onderzijde van het moederbord, kun je een standaard 5050 LED-strip aansluiten voor meer kleurvolle momenten.
Ondertussen zijn de Threadripper processors een stuk beter verkrijgbaar, hetzelfde geldt voor de X399 moederborden, waarvan het aanbod vrij beperkt is met 9 moederborden in totaal. De ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming is door zijn forse prijsdaling een stuk interessanter geworden. Het goedkoopste X399 moederbord is ook afkomstig van ASRock, namelijk de ASRock X399 Taichi, net even wat minder uitgebreid, maar wel voor een zeer scherpe prijs.
Laten we beginnen met het moederbord, voordat we verder gaan met de positionering van dit platform en de 1900X ten opzichte van de concurrentie Intel. De eerste indruk van dit moederbord is prima, een dik moederbord met veel functionaliteiten en dikke specificaties. De prijs van circa 480 euro dwaalde nog rond in mijn hoofd, totdat ik de prijsvergelijker voor mijn neus had. Wacht eens even… de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming voor 364 euro? Dat is ruim 116 euro goedkoper dan in augustus. Na een check, dubbel check en drie dubbel check gaat het om een vaste prijsvermelding.
De X399 Professional Gaming laat op alle fronten veel ruimte zien in mogelijkheden. Met 64 PCI-e lanes kun je veel combineren, wat dan ook één van unieke kenmerken is van het high-end platform. Met de X399 Professional Gaming krijg je toegang tot opslag met 8 SATA poorten, drie M.2 sloten en een U.2 slot. Voor de werkpaarden is er ruimte voor vier videokaarten in totaal, Nvidia SLI of AMD CrossFireX. Verder is er ruimte voor 128GB aan DDR4 werkgeheugen met ECC ondersteuning, vinden we een Realtek ALC1220 audio implementatie en een 11-fase powerdesign. Vooral de VRM’s, aanwezige heatsinks en opgesplitste CPU_Power connectors op dit moederbord zijn een technisch hoogstandje. ASRock heeft er namelijk voor gekozen om één 4-pin connector linksboven in te plaatsen, en één 8-pin connector op de rechterzijde van het moederbord, met als resultaat een betere powermanagement. Om het nog wat duidelijker te maken: efficiëntie in stroomtoevoer via de lijnen op het PCB richting de CPU, waardoor er minder warmteontwikkeling ontstaat op en rondom het PCB en zijn componenten.
Op het PCB komen zitten vijf 4-pin PWM fan headers, wat best karig is voor zo’n uitgebreid moederbord. De implementatie van RGB zelf is niet zo spannend van dit moederbord, wel heeft ASRock een twee 4-pin headers aangebracht voor standaard RGB 50505 LED-strips, een mooie toevoeging is het besturen van de verlichting via de UEFI, dit doen nog niet veel fabrikanten. Een persoonlijke favoriet zijn de power en reset knop en het Q-code postscherm, snel schakelen op de test bench en codes aflezen biedt veel gemak. Verder we nog twee USB 3.1 (generatie 1) poorten, USB 2.0 poorten, een CMOS reset knop, zowel op het I/O als op de lay-out van het moederbord zelf. USB 3.1 (generatie 2) is naar verwachting aanwezig op het I/O, maar ontbreekt jammer genoeg op de lay-out in de vorm van een interne header.
De LAN-poorten zijn de grootste vertegenwoordigers van dit moederbord, welgeteld drie LAN-poorten. Waarvan twee 1Gbit poorten en één een Aquantia 10Gbit poort. De toevoeging van een Aquantia 10Gbit poort is rond het prijspunt van 364 euro erg interessant, gezien het feit dat een 10Gbit implementatie vooralsnog erg kostbaar is. De aanwezige WiFi/AC oplossing is wat karig. Een 801.11a/b/g/n/ac oplossing met een maximale snelheid van 433Mbps. In mijn optiek is draadloos slechts een extra aanvulling op dit moederbord.
Vergelijken we de 1900X met de 7820X, dan moet deze processor het toch afleggen ten opzichte van de concurrentie. X299 moederborden worden ook steeds betaalbaarder, ondertussen is de 7820X gezakt in prijs naar circa 508 euro, wat een prijsverschil is van 39 euro met de 1900X. Mijn eigen ervaring met de 7820X is dat de processor prima functioneert met stock instellingen. Overklokken brengt de temperaturen al snel richting de 70 tot 80 graden Celsius, wat vrij gebruikelijk is op dit platform. Wel zijn er in de tussentijd een hoop BIOS updates geweest, het platform draait stabiel, maar heeft bij sommige moederborden nog wel last van warme VRM’s, wat de levensduur en het neerzetten van een stabiele overklok niet ten gunsten komt. Een voordeel van de 1900X zijn de 64 beschikbare PCI lanes direct vanaf de processor, de 7820X heeft er 28 vanaf de processor en 24 afkomstig van het chipset. Je krijgt dus net wat meer ruimte met een 1900X aan lanes, als je dit gaat gebruiken, is de 1900X een interessante overweging. Het nieuwe Threadripper/X399 platform is ergens wel wat unieker, een enorme processor, een beperkt aantal van negen moederborden en op het moment vijf CPU-koelers. Terwijl het X299 platform voor mij nog steeds aanvoelt als hetzelfde Intel trucje als van ouds. Wel moet de 1900X het in veel opzichten afleggen, zowel in single core als multi core prestaties. Hier speelt de applicatie en benchmark in kwestie nog wel wat mee.
Terug naar de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming. Met de forse prijsdaling is dit moederbord in mijn ogen interessanter dan de goedkopere Taichi. Vooral de 10Gbit LAN toevoeging en kleine extra’s bepalen de meerwaarde. Het powerhuishouden op dit moederbord is vanuit technisch oogpunt wederom geweldig, hier is ASRock gewoon koning. De splitsing van de CPU_Power connectors voor de stroomtoevoer en efficiëntie zijn een noemenswaardige toevoeging. Voor 364 euro is de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming een technische hoogstandje voor een schappelijke prijs.
De ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming kun je vinden in de volgende prijsvergelijkers: