Review: be quiet! Dark Rock Pro 3

Review: be quiet! Dark Rock Pro 3 en Dark Rock 3

De Dark Rock Pro 3 en Dark Rock 3, onderdeel van het high-end segment CPU-koelers van be quiet!. Beide CPU-koelers zijn vrij fors, zoals de naam al doet vermoeden is de Dark Rock Pro 3 net nog even wat uitgebreider, met dat gezegd is deze CPU-koeler ook een stuk forser. De Dark Rock 3 is uitgerust met één SilentWing van 135mm, een afwijkend formaat van de reguliere 120mm en 140mm fans, speciaal ontworpen voor deze CPU-koeler. De Dark Rock Pro 3 doet er nog een schepje bovenop met twee fans, hier zien we ook het afwijkende formaat van 135mm en één 120mm fan.

Hoe prijst be quiet! beide CPU-koelers aan, en wat is het verschil? De Dark Rock Pro 3 krijgt een TDP-label mee van 250W, de Dark Rock 3 zit daar net wat onder met TDP van 190W. Beide CPU-koelers moeten instaat zijn om modernere CPU’s te koelen, in het bijzonder de zes tot acht koppige monsters zijn leuk om mee te experimenteren, vooral als het om overklokken gaat, iets wat tijdens deze review besproken wordt. Op het moment van schrijven kost de be quiet! Dark Rock Pro 3 circa 78 euro en de be quiet! Dark Rock 3 circa 63,50 euro, een prijsverschil van circa 15 euro.

We beginnen met de Dark Rock Pro 3 versie. Het grootste verschil tussen beide CPU-koelers is het toren ontwerp, de Dark Rock Pro 3 heeft twee torens, waar de Dark Rock 3 er één heeft. Het Duitse merk be quiet! omschrijft de Dark Rock Pro 3 een aanzienlijke upgrade ten opzichte van de Dark Rock 3. Een hogere TDP, een extra 120mm fan en alsnog een stille werking met de SilentWings.

Extra prestaties komen in een fors formaat, het koelblok is namelijk 150x137x163mm en heeft een nettogewicht van 1.197 gram, zeg maar 1,2 kilogram. Ik ben vooral benieuwd of zo’n grote blok nog een beetje aangenaam te monteren is. Er is ondersteuning voor Intel en AMD, met de meest actuele sockets zoals AM4, 1151 en 2011/2066.

De Dark Rock 3 is een maatje kleiner, maar valt zeker niet te onderschatten. Met een formaat van 97x137x160mm is het nog een vrij forse CPU-koeler. Wel is het verschil in lengtemaat een stuk smaller, mede doordat het geheel uit één blok bestaat. Ook zit er bij deze versie geen extra 120mm fan tussen het blok, waardoor de Dark Rock 3 de kleinere CPU-koeler is van de twee. Mocht dit een belangrijke afweging voor je zijn, dan is het vooral iets om rekening mee te houden.

De Dark Rock 3 heeft zes heatpipes met een diameter van 6mm, waar de Dark Rock Pro 3 er 7 heeft ook met een diameter van 6mm. Beide blokken zijn voorzien van aluminium koelvinnen, hebben een koper koelblok en zijn vernikkeld in het zwart, iets wat helemaal bij het be quiet! sfeertje past.

Twee zwarte doosjes met de CPU-koelers afgebeeld. De verpakking is goed verzorgd, netjes is de duidelijke vermelding van het TDP, om een goed idee te krijgen van de mogelijke koelpotentie van beide CPU-koelers.

We trekken de Dark Rock Pro 3 al snel uit de verpakking. Met de CPU-koeler in handen valt op hoe verzorgd de koelvinnen, heatpipes en algehele afwerking is. De heatpipes worden netjes afgedekt door een aluminium topcover op het koelblok. We zien verschillende structuren aan koelvinnen, om tot de meest optimale flow te komen. Waar SilentWings gemonteerd zijn zien we een tussenruimte voor de airflow.

Beide CPU-koelers zitten in het hogere prijssegment, vergelijkingen met budget AIO-sets wil ik vermijden, deze zijn naar mijn idee verhoudingswijs niet vergelijkbaar. Met een AIO-set van rond de 40 - 60 euro koop je een instap AIO-set, in het geval van deze CPU-koelers koop je een CPU-koeler in het high-end segment. Een stukje aandacht, details en de afwerking spelen hierbij een grote rol. Als de prestaties dan ook nog goed zijn, zit je op een mooi level om aan een bepaalde verwachting te voldoen. Dat beide CPU-koelers een 190W TDP (Dark Rock 3) en 250W TDP (Dark Rock Pro 3) hebben wil ook wel wat zeggen over de koelpotentie. Zie het TDP-label dan vooral als een richtlijn, een bepaalde verwachting waaraan de CPU-koeler kan voldoen. Er zullen diverse CPU-koelers zijn met een vergelijkbare TDP, terwijl de prestatieverschillen nogal kunnen verschillen. De focus bij deze modellen ligt op prestaties en een stille werking. Waar de fans in aanraking komen met het koelblok is een stripje rubber aangebracht, om trilling en een stille werking te garanderen.

De fans zijn aangebracht op het koelblok met de gebruikelijke fan clips, dit zijn doodgewone metalen clips. In de accessoires vinden we nog een extra setje voor een derde fan, het kan dus nog extremer. Gesproken over accessoires, be quiet! levert meerdere gebruikershandleidingen mee in verschillende talen, de plaatjes zijn in het kleur afgebeeld.

Verder komen we brackets tegen voor het Intel en AMD platform, extra fan clips met koelpasta, diverse schroefjes en boutjes voor zowel de Intel als AMD installatie. Vanuit hier gaan we door naar de be quiet! Dark Rock 3.

De verpakking lijkt in veel opzichten op dat van de be quiet! Dark Rock Pro 3, netjes in het schuim met bijhorende accessoires. De Dark Rock 3 heeft vergelijkbare design keuzes als de Dark Rock 3 Pro. Echter zitten er op het koelblok nog extra lange aluminium vinnen, om meer warmte te onttrekken vanaf het koelblok. Bij de be quiet! Dark Rock 3 Pro is dit niet mogelijk, hier ziet namelijk de middelste fan tussen beide koeltorens. Het vernikkelde ontwerp van de Dark Rock 3 oogt net als zijn Pro variant kwalitatief dik in orde. Ik kan mij voorstellen dat je deze CPU-koeler ook koopt voor de looks, met het sierlijke design maak je al snel iets moois van je build.

Beide CPU-koelers hebben een vlak CPU-blok, waar de heatpipes doorheen lopen, de heatpipes zijn niet zichtbaar in het blok, oftewel CNC machined. Bovenop het koelblok vinden we een aluminium plaat met be quiet! belettering. Deze aluminium plaat is er niet alleen voor de looks, maar dient ook om hitte af te voeren. Verwijderen we een fan, dan zien we ook hier de rubberen strips om trillingen te voorkomen.

De accessoires zijn goed vergelijkbaar aan dat van de Dark Rock Pro 3. Gekleurde instructieboekjes, twee extra fan clips met koelpasta, Intel en AMD brackets en de overige schroefjes, boutjes en ringetjes. Het enige verschil zit hem in de clips die jezelf op het blok monteert, deze zijn aangepast om het blok enigszins comfortabel op het moederbord te draaien. Hoe dit in zijn werking gaat lees en zie je in het volgende hoofdstuk.

Laten we net als het voorgaande hoofdstuk beginnen bij de Dark Rock Pro 3. We pakken de Asus ROG Crosshair VI Hero erbij, dit moederbord heeft holes voor AM3 en AM4. Tijdens deze review voeren we voor beide CPU-koelers een AM4 installatie uit. We beginnen bij de AMD base plate, waar vervolgens vier schroeven doorheen gaan.

Daarna is het zaak om de zwarte ringetjes rondom de uitstekende schroeven te leggen, zo voorkom je dat de schroeven in contact komen met het PCB. Deze ringetjes zorgen er ook voor dat de schroeven mooi in het midden blijven, zodat de druk en plaatsing van het koelblok symmetrisch is. Een grote ergernis is vaak het wegzakken van de schroeven, bij sommige CPU-koelers moet je deze vasthouden en tegelijkertijd aandraaien, anders moet je weer een zoektocht beginnen op de grond. In het geval van beide CPU-koelers levert be quiet! zwarte klemmetjes mee. Deze creëren een afstand tussen het PCB, om dadelijk het koelblok goed aan te kunnen draaien, maar houden tegelijkertijd de schroeven en ringetjes op hun plaats. Nu kun je het moederbord probleem optillen, terwijl alles netjes op zijn plaats blijft.

Vervolgens monteren we de metalen plaatjes (clips) op het koelblok, om het blok dadelijk te laten aansluiten met het moederbord en de processor. Nu zijn er nog vier stappen: bovenop de schroeven draaien we vier dopjes, waardoor het schroefdraad breder wordt. Een dotje koelpasta, gevolgd door het plaatsen van het blok en aandraaien met de meegeleverde moertjes. In de accessoires vind je een steeksleuteltje om de moertjes vast te houden, vanaf de achterzijde schroef je de schroeven vervolgens aan, waardoor de moertjes zich vastdraaien. Met een groot blok als de Dark Rock Pro 3 is het best een priegelwerkje. Ik raad je aan om de fans te verwijderen en om geen geheugen te plaatsen, meer speelruimte is bij het installeren van dit blok wenselijk.

Controleer voor de zekerheid of alles goed aangedraaid is, met bijna 1.2 kilogram aan je moederbord is het fijn om een gerust gevoel te hebben. De laatste stap is het monteren van de fans en klaar is Kees… Dark Rock Pro 3!

De be quiet! Dark Rock 3 heeft een vergelijkbaar stappenplan. Ik pak er nog net wat andere beelden bij, om je tot meer ‘montage inzichten’ te brengen. Het enige verschil zit hem in de metalen plaatjes (clips) op het koelblok. Deze verschillen bij beide CPU-koelers, mede doordat de designs van elkaar afwijken. De materialen voor een AMD installatie, gevolgd door wat montage foto’s.

Een dotje koelpasta, CPU-blok erop en aandraaien met de moertjes. Hetzelfde principe als de Dark Rock Pro 3, vasthouden met het steeksleuteltje en de schroeven aandraaien die door de AMD base plate gaan. De Dark Rock 3 is wat vriendelijke te monteren, het formaat is een stuk minder fors dan dat van de Dark Rock 3 Pro, dit verschil is in de praktijk goed merkbaar. Hou bij de Dark Rock Pro 3 rekening met een geheugen overlap, dit zijn al snel twee geheugenbanken, in het geval van de Dark Rock 3 is dit er één, afhankelijk van de fan positie. Deze kun je wel verstellen op het blok, maar in sommige gevallen is het wat onhandig.

Hieronder een overzicht van de Test Bench met de aanwezige hardware.

Belangrijk is om te vermelden dat de prestaties kunnen verschillen in de praktijk. Denk hierbij aan variabelen als de kamertemperatuur, luchtverplaatsing (airflow) in je systeem, de gebruikte chip- processor en de instellingen als het om voltages gaat. Het resultaat kan ook per moederbord verschillen als je gebruik maakt van het automatisch overklokken van je systeem. Ieder moederbord pakt zijn pre-set voltages vanuit de BIOS, wat een groot verschil kan maken. De testen zijn zo zorgvuldig mogelijk afgenomen in een ruimte van 17 - 18 graden Celsius. De testen zijn zo praktisch mogelijk ingericht met de beschikbare middelen. Er is geen sprake van extra luchtverplaatsing door andere fans, het systeem bevindt zich in een open ruimte op de test bench.

Standaard maak ik gebruik van de MasterGel Pro koelpasta van Cooler Master. De load testen worden uitgevoerd met Prime95 op de instelling small fft’s. Ik probeer zoveel mogelijk continuïteit te houden tijdens het testen, de manier van koelpasta aanbrengen en meerdere CPU-koelers achter elkaar te testen, wanneer ik er meerdere tot mijn beschikking heb. Standaard draai ik alle koelers op PWM, als er in de tabel staat aangegeven ‘MAX RPM’ wil dit zeggen dat de ventilator op zijn maximale snelheid draait. In de bijhorende alinea’s is vermeldt om welke snelheid dit gaat.

Je hebt in het vorige hoofdstuk even kennis kunnen maken met de test bench en methodiek. Vanuit hier starten we met de 1700X op stock instellingen en met een overklok van 4GHz. Ik ben blij dat het lijstje aan CPU-koelers al wat langer aan het worden is, om resultaten beter inzichtelijk te maken en te verantwoorden. Naar verwachting gaat de Dark Rock Pro 3 goed mee met de resultaten, deze zit idle net achter de be quiet! Silent Loop 280mm. De recent geteste Gelid Solutions Phantom Black, een CPU-koeler van circa 53 euro zit precies tussen de Dark Rock 3 en Dark Rock Pro 3 als het om prestaties gaat. De Dark Rock 3 is op het moment 10 euro duurder dan de Phantom Black. Nu is Phantom Black wel een stuk forser dan de Dark Rock 3, iets om rekening mee te houden, tevens heeft deze CPU-koeler twee fans i.p.v. één fan. Qua kwaliteit en afwerking is de Dark Rock 3 net even wat deftiger dan de Phantom Black. We zijn nog maar bij de idle resultaten, de prestaties onder load met Prime95 zullen ons meer inzichten geven.

Onder load zien we op stock een groter gat ontstaan tussen de eerder genoemde Phantom Black en Dark Rock 3. Terwijl dit op een 4GHz overklok juist weer een stuk minder is, daar komen beide modellen weer dichterbij elkaar. De Dark Rock Pro 3 is in alle gevallen de Phantom Black voor, wel zien we dat de Antec Mercury 240 een comeback maakt als het om load prestaties gaat.

Voor een prijsverschil van circa 15 euro, laat de Dark Rock Pro 3 een stuk betere prestaties zien dan de Dark Rock 3, niet geheel onverwachts. De keuze blijft dan ook aan jezelf: ga je voor een grotere CPU-koeler of een compactere oplossing. Beide modellen ontlopen elkaar niet qua design, allebei deftig afgewerkt en vernikkeld zwart. Een stevige overklok met een hoger voltage is met beide modellen goed te doen, tevens is de geluidsproductie hoorbaar stiller van beide modellen dan de eerder genoemde Phantom Black, iets wat je in de overweging voor een nieuwe CPU-koeler moet meenemen. De Phantom Black mag dan wel wat beter presteren dan de Dark Rock 3, en is 10 euro goedkoper, de geluidsproductie is een stuk beter aanwezig. Wil je net wat meer prestaties, net wat beter dan de Phantom Black en een stillere werking, dan lijkt mij de keuze heel makkelijk: de Dark Rock Pro 3. Je betaalt dan wel 24 euro meer voor deze CPU-koeler dan de Phantom Black, maar krijgt een koelere, stillere en net wat beter afgewerkte CPU-koeler. Het blijven allemaal keuzes!

We gooien de fans nog even op volledige load, opvallend genoeg kon ik weinig inhalen qua temperatuur ten opzichte van de Phantom Black. Ik vermoed dat de tweede fan op de Phantom Black hier een grote rol speelt. Met de resultaten behalen we een kleine winst.

Na mijn eerste be quiet! review dit jaar van de be quiet! Silent Loop 280 en vrij recent de be quiet! Dark Base 700 komt het merk overtuigend over. Ook met deze twee CPU-koelers bewijst het doorgaans kwaliteit te leveren. De meeste producten die ik dan ook tegenkom zijn de Shadow Rock line-up (middensegment) en Dark Rock line-up (high-end segment) van be quiet!. Terwijl er ook een (entry segment) is bekend als Pure Rock. Volgens mij doet het merk het vooral goed in het midden- en high end segment.

Zowel de Dark Rock Pro 3 en Dark Rock 3 laten goede prestaties zien. Persoonlijk heb ik zelf de voorkeur voor de Dark Rock Pro 3, omdat de prestaties net wat beter zijn, het is dan ook het duurste model van de twee voor circa 78 euro. De Dark Rock 3 haal je in huis voor circa 63,50 euro. Belangrijkste kenmerk van deze CPU-koelers is dat de prestaties prima in lijn ligt met de huidige prijzen. De eerder besproken Gelid Solutions Phantom Black levert betere prestaties dan de Dark Rock 3, maar doet dit onder luidere omstandigheden. Ook is deze CPU-koeler uitgerust met twee fans, terwijl de Dark Rock 3 het standaard met één fan moet doen. Als het om bouwkwaliteit gaat zijn beide CPU-koelers gewoon top, net even wat chiquer dan de Phantom Black en doorgaans de CPU-koelers die net wat minder kosten, nipt beter presteren, maar kwalitatief net wel wat minder verzorgd zijn. Dit wil niet zeggen dan de overige merken slecht zijn, alleen is de aanpak van be quiet! net even wat anders. Het is een mix van design, prestaties en een zeer stille werking, praktisch onhoorbaar. Deze combinatie tilt het prijsgemiddelde net wat hoger, maar is tegelijkertijd het grote onderscheid. Je kiest niet puur voor goede prestaties, je kiest voor net wat meer.

Installeren is in het geval van de Dark Rock 3 een stuk makkelijk dan de Dark Rock Pro 3, hier is een simpele verklaring voor: formaat en gewicht. De Dark Rock Pro 3 is een slag groter en heeft een extra fan, wat installatie een stuk lastiger maakt. De Dark Rock 3 installeer je net even wat makkelijker. Qua installatiegemak kan het naar mijn mening wat beter, het geneuzel met de moertjes en het steeksleuteltje hebben best hun charme, alleen kan het vasthouden van dit moertje met het steeksleuteltje en vervolgens het aandraaien nog best wel lastig zijn. Dit proces zou be quiet! wel wat makkelijker mogen maken. Niet te vergeten dat beide CPU-koeler als even op de markt zijn, mogelijk dat de opvolger of een nieuwe revisie het beter doet.

Je moet vooral bij deze be quiet! Dark Rock 3 en Dark Rock Pro 3 zijn als je gaat voor prestaties met een stille werking. Kwaliteit staat voorop bij beide CPU-koelers, dit is naar mijn idee dan ook de veelbelovende belofte van deze CPU-koelers. Voegen we dit resultaat samen, dan maak je met beide CPU-koelers een gebalanceerde keuze tussen koel en stil (vrijwel onhoorbaar).

Hardware.info
Tweakers.net