Review: AMD Ryzen 9 9950X

Review: AMD Ryzen 9 9950X

• Productpagina

• Specificaties
• Showcase
• Testomgeving
• Resultaten - benchmarks en games + nabespreking, temperaturen en stroomverbruik
• Conclusie

Met de herziende AMD-planning, maakte we vorige week kennis met de Ryzen 5 9600X en Ryzen 7 9700X. In onze Ryzen 5 9600X review gingen we dieper in op AMD zijn nieuwe Zen 5 middensegment processor. Deze week is het officieel aan zet voor de Ryzen 9 9900X en Ryzen 9 9950X, waar we in deze review dieper ingaan op het meest krachtigste model van de twee: de Ryzen 9 9950X.

We gaan verder waar we vorige week gebleven zijn. De nieuwe verworven resultaten van zowel de Ryzen 5 9600X alsmede zijn voorganger de Ryzen 5 7600X worden in deze review opgevoerd. Deze resultaten zijn tot stand gekomen middels de laatste BIOS en de meest recente chipset driver. Voor de Ryzen 9 9950X review hebben we onze Ryzen 9 7950X uit het systeem van redactielid Esther moeten vissen. Wederom kiezen we een vergelijkbare doelstelling: een direct vergelijk met zijn voorganger. Verder reflecteren we op de behaalde resultaten van de Ryzen 5 9600X in vergelijking met de Ryzen 9 9950X.

Inmiddels is het bijna twee jaar geleden dat we de Ryzen 9 7950X in een videoreview bespraken. Deze processor had destijds een adviesprijs van € 829,- en was dan ook voor deze prijs te vinden in de Megekko webshop. De Ryzen 9 9950X komt met een lagere adviesprijs van € 719,- op de markt; een fors verschil van € 110,-, nochtans zijn we onderhevig van actuele prijzen, waar de Ryzen 9 7950X op het moment van schrijven beschikbaar is voor € 528,95,-. Uiteraard hebben we ook te maken met AMD zijn X3D-modellen, waar we vanuit onze eigen database geen resultaten hebben en daarmee ook niet zullen opvoeren.

De AMD Ryzen 9 9950X is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Hieronder een vergelijking tussen de specificaties van de Ryzen 9 9950X en Ryzen 9 7950X:

Zen 5-architectuur in het kort

Met de Ryzen 9000-series maken we kennis met Zen 5. Volgens AMD levert de nieuwe Zen 5-architectuur een IPC-verbetering van 16% ten opzichte van zijn Zen 4-architectuur. De Core Complex Dies (CCD’S) op Zen 5 zien vernieuwing. Waar we op Zen 4 te maken hadden met een 5nm-proces (TSMC N5-node), zijn deze op Zen 5 gebaseerd op een 4nm-proces (TSMC N4P-node). Hiermee realiseert de Zen 5 in de basis verbeteringen in transistordichtheid. Tevens stelt TSMC dat de N4P-node een prestatieverbetering levert van 11% en 22% energie-efficiënter is.

Een fundamentele verandering betreft chipontwerp, iets waar Zen 5 zijn IPC-winsten aan heeft te danken. Het chipontwerp bestaat uit de frontend, de backend en de bandbreedte. Het frontend realiseert een verbeteringsslag in het ophalen, decoderen en verzenden van data. Op het gebied van caching en instructie-ophaalmogelijkheden zijn er dus verbeteringen onder de motorkap.

De verbeteringsslag in het sorteren en verwerken van data zit hem verder in een verdubbeling aan L1-cache bandbreedte, alsmede een 16-weg in plaats van een 8-weg L2-cache-ontwerp. Daarmee komen de kernen/threads meer aan zet, waarmee iedere cyclus sneller verwerkt kan worden.

I/O en chipset

De standaard configuratie van het I/O en de chipset zien geen enorme veranderingen tussen de Ryzen 9000-series en Ryzen 7000-series. Standaard komen de processors met 24 bruikbare PCIe 5.0 CPU-lanes

We testen gedurende deze review nog op een X670E-moederbord van ASUS, om precies te zijn de ROG Crosshair X670E Hero, omwille het simpele feit dat de X870/870E-moederborden pas in september in de schappen liggen. X870/870E levert ten opzichte van X670/X670E nu standaard USB 4.0 vanuit de chipset zelf. Tevens is er ondersteuning voor sneller werkgeheugen, waar de standaard voor de Ryzen 9000-series op JEDEC 5600 MT/s ligt, waar dit bij de Ryzen 7000-series JEDEC 5200 MT/s is. Verder is het overklokken van werkgeheugen met AMD EXPO is verhoogd en biedt een bredere ondersteuning.

AMD Ryzen 9 9950X

De Ryzen 9 9950X is op het moment van schrijven het high-end model van de Ryzen 9000-series. Het betreft een 16 kernen om 32 threads processor op AMD zijn Zen 5-architectuur.

De maximale boostklok, oftewel de turbo is wederom 5,7 GHz, dit is vergelijkbaar aan zijn voorganger de Ryzen 9 7950X. De basisklok is wat verlaagd ten opzichte van zijn voorganger, om exact te zijn met 200 MHz, dit komt neer op een basisklok van 4,3 GHz, waar dit op de Ryzen 9 7950X wat hoger is met 4,5 GHz.

Eerder vorige week hadden we te maken met de Ryzen 5 9600X en Ryzen 7 9700X lancering. Zoals te lezen is in voorgaande alinea’s in dit hoofdstuk hebben we te maken met AMD zijn vernieuwde Zen 5 Core Complex Dies; het 4nm-proces (TSMC N4P-node). Waar de Ryzen 5 9600X over één CCD beschikt, uitgerust met 6 Zen 5 kernen en 32 MB L3-cache, heeft de Ryzen 9 9950X er twee. De CCD’s op de Ryzen 9 9950X beschikken ieder over 8 Zen 5 kernen in combinatie met 32 MB L3-cache; samen goed voor 16 Zen 5 kernen in samenhang met 64 MB L3-cache. Verder beschikt de processor over 28 PCIe 5.0 CPU-lanes, waarvan 24 PCIe 5.0 CPU-lanes beschikbaar.

Getrouw komt de Ryzen 9 9550X in een onmiskenbare verpakking. De kleursamenstelling van de verpakking is wat donkerder uitgevoerd, daar waar diverse symbolen wat groter zijn geworden op de verpakking zelf. De inhoud is redelijk vergelijkbaar aan wat we gewend zijn van AMD, bestaande uit de processor, een certificaat van authenticiteit en een Ryzen-sticker. Ook de Ryzen-sticker heeft donkere kleursamenstelling gekregen t.o.v. de grijzere samenstelling van de Ryzen 7000-series.

De Ryzen 9 9550X is wederom een AM5-processor voor socket LGA 1718. Om die reden kan de processor ook plaatsen nemen in de 600-series aan moederborden. We hebben dus te maken met een vergelijkbare IHS als de Ryzen 7000-series.

Moederbord

Wederom keert de ASUS ROG Crosshair X670E Hero terug. Dit moederbord is inmiddels bijna twee jaar ons metgezel als het om AMD-testen gaat. Met het gemis aan X870/X870E-moederborden; in afwachting van de lancering in september, is het de Crosshair X670E Hero wederom toevertrouwd om een lancering mogelijk te maken. De laatste BIOS van ASUS: 2204 biedt ondersteuning voor de Ryzen 9000-series.

Koeling en enhancements

Voor koeling heeft onze Noctua NH-D15 chromax.black plaats gemaakt voor de gloednieuwe Noctua NH-D15 G2. Dit betreft de reguliere versie, we betrekken dus niet de LBC-variant die speciaal ontworpen is voor AMD-processors. Voor de gekozen BIOS-instellingen is de Crosshair X670E Hero ingesteld op:

• ASUS enhancements
• PBO - Precision Boost Overdrive (AUTO)
• DOCP 1

Nieuwe benchmarks

We hebben afscheid genomen van diverse oudere benchmarks en maken plaats voor o.a. Cinebench 2024, Corona benchmark en Jetstream 2. Voor opvolgende processors, lees: nieuwe reviews zullen we ook gebruik maken van deze lijst aan benchmarks.

Games - instellingen en resoluties

Hieronder zijn de resultaten te vinden van het vijftal games dat we getest hebben op 4K, 1440p en 1080p. Titels zoals Metro Exodus en Total War Warhammer III zijn meer GPU-gebonden dan CPU-gebonden. Het tegenovergestelde geldt voor Total War Warhammer III, Total War Three Kingdoms en Shadow of the Tomb Raider. Bij de games zijn de gebruikte video-instellingen te zien. In de meeste gevallen gaan we uit van (vrijwel) de hoogste instellingen, omdat dat een realistisch gebruik is van de hardware.

HITMAN 3

Metro Exodus

Shadow of the Tomb Raider

Total War Three Kingdoms

Total War Warhammer III (4K - min/avg/max)

Benchmarks, rendering en compiling

Blender - BMW

Blender - Classroom

Cinebench 2024 - Single + Multi

PCMark 10 Express

Jetstream 2

Kraken Javascript

Corona benchmark

3DMark

Nabespreking, temperaturen en stroomverbruik

Voordat ik in de resultaten en daarmee in de verdere nabespreking duik; kijken we eerst gezamenlijk naar de temperaturen en het stroomverbruik.

AMD heeft met zijn Ryzen 9000-series een duidelijk doel: het stroomverbruik verlagen en daarmee temperaturen beheersbaar maken. Waar de Ryzen 9 9950X wederom een TDP van 170W heeft, zien we een positief verschil ten opzichte van zijn voorganger de Ryzen 9 7750X, een processor die ook een TDP van 170W heeft. Waar de Ryzen 9 7750X per direct met zijn CPU-die richting de 95 graden Celsius schiet, is dit bij de Ryzen 9 9550X een gelijkmatiger proces. Sterker nog: de processor blijft met een kamertemperatuur van 21 graden Celsius onder de 90 graden Celsius.

In de basis is het TDP van de Ryzen 9 9950X niet verlaagd, echter zien we hier de optimalisatieslag van Zen 5 op basis van de CCD’s met zijn 4nm-proces: de TSMC N4P-node. De beloofde energie-efficientie speelt hier een belangrijk aandeel in lager vermogen gepaard met lagere temperaturen. We vinden het dan ook heerlijk om de Noctua NH-D15 G2 effectief zijn werk te zien doen.

Kijkende naar de Zen 5-architectuur in samenhang met de Ryzen 9 9950X, dan zien we duidelijk een IPC-verbetering. Is deze IPC-verbetering een gamechanger? Het antwoord daarop is: nee. De Ryzen 9 9550X is op het moment van schrijven de snelste processor die je als consument kan kopen, echter is de sprong in prestaties ten opzichte van zijn voorganger; de Ryzen 9 7950X relatief klein te noemen.

De verlaging in stroomverbruik is een aangename verwelkoming, vooral met de huidige processormarkt, die anno 2024 nogal onder druk staat. We zien met name verbeteringen op multi-core gebied, waar single-core wat kleiner sprongetjes maken. Hier kunnen we wel stellen dat de Ryzen 5 9600X geweldig meekomt als middensegment processor, vooral kijkende naar prestaties voor o.a. gaming. Uiteraard blijft de Ryzen 9 9950X bij uitstek een productiviteitsbeest.

Het topmodel uit de Ryzen 9000-series, de Ryzen 9 9950X laat naar verwachting krachtige prestaties zien; of het voldoende is om ons te verrassen lees je in deze conclusie.

Wat voorop mag staan is dat de Ryzen 9000-series op het gebied van stroomverbruik en temperaturen een aangename verbetering doorstaan. Hoewel de sprong hierin aanzienlijk kleiner is tussen Ryzen 9 9950X en Ryzen 9 7950X in relatie tot wat de Ryzen 5 9600X versus de Ryzen 5 7600X doet, is het zeker noemenswaardig. Tevens is het mooi om te zien hoe de Ryzen 9 9950X prestatieverbeteringen (IPC-verbeteringen) realiseert in samenhang met een wat lager stroomverbruik in combinatie met lagere temperaturen. Daarmee voelt de Ryzen 9 9950X aan als een geoptimaliseerde Ryzen 9 7950X.

Geoptimaliseerd is dan ook het sleutelwoord voor deze conclusie. De Ryzen 9 9950X is geen gamechanger en heeft daarmee geen zware impact op het “CPU-landschap". De IPC-verbetering is voornamelijk aanwezig op multi-core prestaties, maar komen zeker niet overeen met de beoogde 16% IPC-verbetering vanuit AMD. De Ryzen 5 9600X sluit beter aan op dit profiel conform onze testen.

Dat maakt de Ryzen 9 9950X geen slechte processor, echter twee jaar na lancering van de Ryzen 9 7950X hadden we stiekem meer verwacht. In het zeer korte tijdbestek dat we deze processor hebben mogen testen, hebben we diverse benchmarks opnieuw geverifieerd en diverse hertesten gedaan, omwille het simpele feit dat we meer hadden verwacht van de Ryzen 9 9950X.

Daarmee komen we terug op het sleutelwoord optimalisatie, iets wat zondermeer van toepassing is op de Ryzen 9 9950X. De processor is niet vernieuwend en brengt ook geen bizar grote sprongen of dan wel veranderingen met zich mee. Wel is één ding zeker: op het moment van schrijven haal je de meest krachtige processor in huis voor dikke workloads. Of de meerprijs van circa € 190,- gerechtvaardigd is met betrekking tot de actuele prijs van de Ryzen 9 7950X? Niet echt… Dit biedt dan ook (de nodige) ruimte voor Intel Arrow Lake later dit jaar.