Review: Asus ROG Maximus XI Extreme
Links;- Productpagina
- Getest met: Intel Core i9 9900K
- Getest met: G.Skill Trident Z RGB F4-3000C16Q-32GTZR
- Getest met: Cooler Master MWE Gold 750 Full Modular
Het heeft even mogen duren, maar liefhebbers van het Intel-platform kunnen eindelijk aan de slag met de Z390-chipset. De moederbordfabrikanten hebben hun varianten klaargestoomd en degene die vandaag aan bod is, mag het topmodel van Asus zijn. Het betreft dan ook niets minder dan de Asus ROG Maximus XI Extreme, waar het behoorlijke prijskaartje van 520,- euro aan gebonden zit. Waar Asus een generatie oversloeg met de Z270-chipset, keert het Extreme-moederbord voor Coffee Lake R, ofwel Z390, weer terug.
Waar de Maximus XI Extreme tegen opbokst, is naar mijn mening twee partijen. Als eerste het Z390-model dat zich één trede lager bevindt; de Maximus XI Formula. Daarnaast de eerder genoemde voorganger met de Z370-chipset en dat is de Maximus X Formula. Mocht je niet op zoek zijn naar de nieuwe features van de Z390-chipset, dan is de aanschaf van een dergelijk moederbord niet erg aantrekkelijk. Want ja, een Z370-moederbord kan op het het moment de helft goedkoper zijn met vergelijkbare features.
Gelukkig is de realiteit niet dusdanig simpel. Asus heeft in deze Extreme-uiting ook haar eigen verbeteringen doorgevoerd en dat is voor de enthousiastelingen onder ons altijd fijn. Mocht je als diehard overklokker op zoek zijn naar het allerbeste, tja, dan is deze variant nog altijd de koning. Althans, dat is wat we vandaag gaan beoordelen. Laten we eens kijken naar wat de Asus ROG Maximus XI Extreme in huis heeft en hoe deze zijn mannetje staat tegenover de concurrentie.
Hieronder treffen we de aanzienlijke lijst met specificaties aan;
Het ultieme pakket
Zoals hierboven te zien, betreft het een waslijst aan specificaties. Onder normale omstandigheden zou ik geneigd zijn om deze korter weer te geven. Echter is het in dit geval belangrijk om te zien én weten wat je in huis haalt. Afgezien van een Gigabyte-uiting is de Asus ROG Maximus XI Extreme namelijk het duurste Z390-moederbord. Wat je daarvoor terug krijgt, mag zéér indrukwekkend zijn.
Toegegeven, een merendeel aan features, met name van de Z390-chipset, is terug te vinden op de goedkopere Z390-varianten van Asus. Waar het in het geval van de Extreme-uiting om gaat, zijn de vele extraatjes voor de diehard overklokkers onder ons. Want ja, die zijn er meer dan genoeg. Daarmee bedoel ik overigens de features én de overklokkers. Ik vind het dan ook begrijpelijk waarom Asus de Extreme-variant niet aan heeft geboden voor de Z370-chipset. Pas met de nu verschenen Z390-chipset kan Asus een ultiem pakket aanbieden dat de naam waardig is.
Vergelijking en verbetering
Een uitgebreide vergelijking met alternatieven en de voorganger is dan het meest logische. Als eerste wil ik de overklokfunctionaliteit aanhalen. Exclusief te vinden op de Extreme-variant zijn twee belangrijke features; een LN2-modus en MOSFET’s van NexFET. In combinatie met een dubbele aansluiting voor 8-pin EATX 12V kan er een ongekend, stabiel vermogen geleverd worden aan het bord. Ten opzichte van de vorige Extreme, met een 4-pin en een 8-pin EATX 12V-aansluiting, is dit een welkome verbetering.
Met name als je kijkt naar de processor waarvoor dit bord bedoeld is; de Intel Core i9 9900K. Deze octacore kan in een overgeklokte omgeving namelijk een absurd wattage uit de muur trekken en daar moet een stabiel en kwalitatief moederbord tegenover staan. Om die reden is de toevoeging van een dual bios chip aan de Maximus XI Extreme erg fijn. Samen met de Safe Boot Button verlaag je de kans op het aanrichten van schade tijdens het overklokken. Want ja, dat is nou eenmaal een risico van het vak.
Gelukkig heeft Asus nog een aantal andere hulpmiddelen geïmplementeerd. Zo is voor het overklokken met vloeibare stikstof (LN2) een RSVD switch aanwezig, die de Cold Boot Bug kan overkomen. Voor de liefhebbers van waterkoeling is er overigens een waterbloksensor aanwezig. Kortom, voor vrijwel alle vormen van koeling zijn er opties te vinden op de Extreme. Want ja, alle features die dusver zijn genoemd, zijn enkel te vinden op de Maximus XI Extreme en niet te verkrijgen op de goedkopere Formula, Code en Apex.
Een opvallend detail voor de oplettende personen onder ons mag het gebrek aan een monoblock (waterblock) zijn. Waar deze inbegrepen zat bij de Maximus IX Extreme, is dit hier niet het geval. Wel hebben diverse fabrikanten aangegeven bezig te zijn met de ontwikkeling van een dergelijk blok. We zouden van EK of Bitspower dus een uiting kunnen verwachten in de nabije toekomst. Op de fora is de wens vanuit de overklokker in ieder geval aanwezig, dus mocht je daar tevens interesse in hebben, dan is er nog even geduld vereist.
Het mag in ieder geval duidelijk zijn wie de doelgroep van het moederbord mag zijn. Laten we namelijk wel wezen; het merendeel aan gamers legt geen 500+ euro neer voor een moederbord. Dat is aan de enthousiastelingen en overklokkers onder ons. Die individuen weten dan ook exact wat ze aan dit moederbord hebben bij een aanschaf. Daarover gesproken, laten we kijken naar de overige inhoud die verscheept wordt in de doos. Dat mag nog een verdraaid groot pakket aan accessoires zijn.
Allereerst een blik op de buitenzijde van de verpakking. Het typerende rood van Asus siert de doos met diverse accenten. Bij het optillen hiervan wordt duidelijk dat er kwalitatief materiaal wordt gebruikt. Het is ook nog op een sierlijke wijze dat de deksel openklapt, waarna je aan de binnenzijde nogmaals wordt begroet met een logo. De Maximus XI Extreme is vervolgens afgedekt met een plastic cover. Kortom, tijdens het verschepen van dit beestje wordt het geheel goed beschermd. Wel fijn om te weten bij een moederbord van dit kaliber.
Onder de plastic cover treffen we het moederbord aan, dat op eerste gezicht een imposante indruk achter laat. Qua uiterlijk komt het bord voornamelijk overeen met de Maximus XI Hero, alhoewel er ook duidelijke verschillen zijn. Afgezien van twee covers/heatsinks is het moederbord zelf grotendeels bloot. Dat heeft voor de flexibiliteit en het doeleinde van de Extreme de nodige redenen. Onder het moederbord treffen we nog een flink velletje met stickers aan, waarna het tijd is voor de diverse doosjes met accessoires.
Het aantal accessoires dat geleverd wordt bij de Maximus XI Extreme is flink. Dat mag ook wel voor de prijs natuurlijk. Zo krijg je in het pakket als eerste een zestal zwarte SATA-kabels, drie temperatuursensors, een Q-Connector en extensiekabels voor Adressable LED, RGB-strips en een fan card. Daarnaast is er een aantal grotere accessoires te vinden, waaronder een hoge bandbreedte SLI-brug, een M.2-heatsink inclusief schroefjes en de antennes voor de draadloze netwerkadapter. Oh, en een fan card natuurlijk.
Een welkome toevoeging is de USB-stick, waarop alle drivers aanwezig zijn om je pc aan de gang te krijgen. Deze zal met name gebruiken wordt om de ethernetadapter te installeren, wat ik na een verse Windows-installatie mocht ondervinden. Het is overigens voor beide adapters, zowel de 1 Gbps als 5 Gbps-variant, dat er drivers aanwezig zijn. Na één van de twee drivers geïnstalleerd te hebben, kunnen de overige drivers, en hun meest recente versies, gewoon van het internet geplukt worden.
Enkele van de eerdere genoemde, grotere accessoires zijn hieronder nog even zichtbaar. Met name de heatsink/adapter voor een M2-kaart is een zéér mooie toevoeging te noemen. Daarnaast zijn ook de fan card en SLI-brug zichtbaar, die in stijlvol zwart worden geleverd.
Dan komen we eindelijk aan bij de Maximus XI Extreme zelf en eenmaal uit de verpakking getild, is deze een imposante schoonheid te noemen. Onderop het bord zien we het flinke aantal fan-aansluitingen en de ondersteuning voor interne USB. Daarover gesproken, aan de I/O-zijde zien we het tiental USB-poorten van diverse aard. Naast de Clear CMOS en USB BIOS Flashback-knoppen zijn er ook nog de typerende poorten vinden. Onder andere voor de eerder genoemde LAN, de nodige audio en de Wi-Fi-adapter.
Verder kijkende naar het moederbord wordt de praktische indeling zichtbaar. Het aantal aansluitingen op dit moederbord voor fans, LED-accessoires en sensoren is op zijn minst indrukwekkend. In de diverse heatsinks heeft Asus overigens nog LED en RGB-functionaliteit geïntegreerd. Want ja, dat mag binnen dit prijspunt niet ontbreken. Voorbeelden daarvan zijn zichtbaar in hoofdstukje omtrent software. Voordat we daar belanden, nemen we eerst een kijkje bij de praktijkervaring.
Het allereerste doel na een verse en geüpdatet installatie van Windows 10 was het overklokken van de meegeleverde Intel Core i9 9900K door Asus. Er is ook geen andere processor waar dit moederbord mee tot zijn recht zou komen. Omdat ik geen directe vergelijking heb met de soortgenoten van de Maximus XI-lijn, focus ik in dit hoofdstuk met name op de ervaring. Ter voorbeeld is hieronder wel een drietal benchmarks te vinden van CINEBENCH (all cores), Passmark 8 (CPU Test) en 7-Zip (gecombineerde score). Daarnaast de setup waarmee de tests zijn uitgevoerd.
Wat ik in het geval van de Maximus XI Extreme wilde bekijken, was het gemak van overklokken. Op de stock-instelling zien we dat ASUS Multicore Enhancement de 9900K reeds tilt naar een hoog niveau. In de praktijk tilde deze instelling de snelheid van de 9900K naar 4,72 GHz op (vrijwel) alle kernen. Tijdens scenarios waarin een enkele core werd gebruikt, zag ik de beloofde en befaamde 5 GHz voorbij komen. Het slimme BIOS, die op alle Maximus-borden te vinden is, maakt het overklokken dusdanig eenvoudig dat iedereen het zou kunnen doen.
Voor een overklok naar 5 GHz diende ik enkel het voltage naar 1,3 volt te tillen. Hierbij deed ik wel Intel Speedstep en dergelijke instellingen uitschakelen en het XMP II-profiel van het geheugen activeren. Afgezien van dat waren er geen instellingen benodigd om een stabiele overklok te bereiken. Op dat moment speelden de temperaturen van de processor een grotere rol als obstakel. Op 1,3 volt wist de heetste kern tijdens CINEBENCH namelijk 82 graden te worden. En dát met een kamertemperatuur van slechts 17 graden.
Uiteraard heb ik wel getracht om de 9900K voorbij de 5 GHz te klokken. Echter konden mijn Cooler Master Hyper 212 en Arctis Silver 5 de hitte niet in bedwang houden. Hoewel ik met gemak een stabiele overklok op 5,3 GHz wist te krijgen, resulteerden de temperaturen van voorbij de 90 graden in throttling. Nou is de maximale temperatuur, ofwel TJ Max, van de 9900K een pittige 115 graden. Ondanks dat klokte de processor omlaag, richting de 4,4 - 4,2 GHz.
Dit is dan ook eerder een kwestie van de 9900K, de enorme hitte die deze produceert en inadequate koeling. Wat mij in ieder geval duidelijk mocht worden tijdens het tweaken, is dat de Maximus XI Extreme bij lange na niet de limiterende factor is. Dat is uiteindelijk de doorslaggevende factor. Op de goedkopere varianten is de 9900K reeds geklokt voorbij de 7 GHz. Met een Extreme-variant is dit proces in theorie nóg makkelijker. Over het proces gesproken, laten we daarvoor even een blik werpen op het UEFI-BIOS.
Aankomend bij het BIOS staat een vertrouwde omgeving te wachten. Althans, voor de kenners van Asus-moederborden. Op eerste gezicht is er weinig veranderd ten opzichte van de Z370-moederborden. In essentie bestaat de BIOS uit twee lagen, de EZ Mode en Advanced Mode. In de eerstgenoemde modus, zoals hieronder zichtbaar, krijg je informatie te zien omtrent je processor, fans, geheugen, opslag en meer. Dit biedt voor de leken onder ons een eenvoudig overzicht om, zonder de nodige rompslomp, een paar kleine dingen te tweaken én de processor over te klokken.
Voor de goedkopere varianten binnen de ROG Maximus XI-lijn, en zelfs de Strix-serie, is de EZ Mode een goede feature te noemen. Maar ja, bij het Extreme-moederbord zal je EZ Mode nooit aanspreken. In plaats daarvan kijken we daar naar de Advanced Mode. Deze bestaat uit meerdere tabjes, waarvan de eerste twee bestaan uit My Favorites en Main. In het eerstgenoemde tabje vind je een lijst terug met je gepersonaliseerde instellingen. Mocht je dus regelmatig één of meerdere instellingen aanpassen, dan kan je bij dat tabje gemakkelijk terecht.
Bij de Main-tab treffen we een typerende lijst met informatie aan, waaronder de versie van het BIOS, gegevens omtrent de processor en meer. Kortom, niets verrassends.
Wat wel een verrassing kan zijn, nou ja, behalve dan voor de kenners, is het Extreme Tweaker-gedeelte. Laten we wel wezen, als je oprecht kijkt naar de aanschaf van de Maximus XI Extreme, dan weet je wat dit tabje te bieden heeft aan tweaking. Van obscure voltages tot aan verhoudingen tussen componenten; dit is waar de overklokkers onder ons uit hun dak gaan. Voor de minder ervaren personen heeft Asus overigens wel een paar nieuwe features toegevoegd.
Een nieuwe intrede bij dit BIOS is namelijk de AI Overclocking Guide. Dit onderdeel meet als het ware de potentie van je componenten. Op de screenshots is aan de rechterzijde de “Prediction" te zien, welke inschat wat de maximale snelheden van je processor en daarvoor benodigde voltages zijn. Over de tijd heen past deze zich automatisch aan om meer, of minder, uit je processor te halen. Dit is natuurlijk afhankelijk van je omgevingstemperaturen, eventuele veranderingen in je koeling en meer. Erg tof om te zien.
Vervolgens komen we nog aan bij een aanzienlijk aantal screenshots van de overige tabjes. Bij Advanced vinden we de configuratie van onboard onderdelen en bij Monitor de sensoren en daarbij geregistreerde temperaturen. Dan is er nog het uitgebreide Boot-tabje, waarin we opties vinden voor Secure Boot, Fast Boot en meer. Als laatste resteren de Tool en Exit-tabjes, waar we diverse opties zien om het BIOS en andere componenten te onderhouden. De verdeling mag duidelijk zijn.
Wat ik tenslotte aan kan halen, is de algehele indeling. Na de nodige uren aan tweaking, met dit moederbord én andere Asus-borden. durf ik te stellen dat het BIOS van Asus de meest gebruiksvriendelijke op de markt is. De mogelijkheid om met één druk op de knop features te benaderen, zoals je fan control of de zoekfunctie, maakt het leven een stuk makkelijker. In plaats te hoeven graven in menu’s van vier lagen diep, kan ik binnen enkele seconden bij verborgen opties. Gewoonweg een fijne ervaring.
Als laatste resteert de softwarematige ondersteuning en dat is niets minder dan Asus Aura Sync. De RGB-verlichte componenten van het moederbord zijn aan te sturen met de software. De kenners onder ons zijn reeds bekend hiermee en hebben in dat opzicht geen introductie nodig. De RGB-componenten van de Hyper 212 en Gelid-fans die ik had ik geïnstalleerd, synchroniseerden gemakkelijk mee met de RGB-verlichting op het moederbord. Ik had niets minder verwacht van de hardware én Aura Sync.
Daarnaast is er nog een integratie van een LED-scherm op het I/O-schild, die allerlei informatie weer kan geven. Op de standaardinstelling zien we het logo van Asus en haar merk Republic of Gamers voorbij komen. Daarnaast zijn er enkele componenten op het moederbord verlicht, zoals de start- en resetknoppen. Hieronder zijn enkele voorbeelden van te vinden van de RGB-verlichting en het LED-scherm. Het is wat mij betreft een smaakvolle en gepaste integratie.
De Asus ROG Maximus XI Extreme. Een mondvol in het geval je dit hardop roept. Van hetzelfde kaliber is het volmondige lof dat ik kan geven aan dit moederbord. Laten we duidelijk zijn; dit beestje is gecreëerd voor de enthousiastelingen onder ons. In de praktijk resulteert dat in één van de hoogste prijskaartjes voor een Z390-moederbord. Daar tegenover staat een waslijst met features die, wat mij betreft, geen directe concurrent heeft. Daar staat de Extreme-variant dan ook al jarenlang om bekend.
Een beter moment om de Extreme terug te brengen, had ik niet kunnen kiezen. Hoewel er gedebatteerd kan worden over het nut en bestaan van Coffee Lake R, is de kracht van de Core i9 9900K een feit. In combinatie met de Maximus XI Extreme komt deze processor daadwerkelijk tot zijn recht. De power delivery en kwalitatieve componenten op dit bord maken het een uitstekende kandidaat voor het breken van wereldrecords. Toegegeven, een lading aan vloeibare stikstof om dit te testen, heb ik helaas niet in huis.
Dat neemt niet weg dat ik het moederbord op alle fronten kwaliteit heb voelen stralen. Tijdens het testen voorbij de 5 GHz liep ik eerder tegen hitteproblemen aan dan stabiliteitsproblemen. Maar ja, dat is op een voltage hoger dan 1,4 volt ook wel te verwachten. Voor meer dan 500,- schaf je een bord aan waarvan je gegarandeerd kan zijn dat deze stabiliteit, betrouwbaarheid en flexibiliteit biedt. De uitbundige functionaliteit van de UEFI-bios is de natte droom van elke tweaker.
Het leven van een overklokker, ervaren of niet, wordt in ieder geval ontzettend makkelijk gemaakt. De mogelijkheden om veilig te booten met een druk op de knop, de aanwezigheid van een dual bios-chipset en de integratie van NexFET MOSFETS zijn enkele voorbeelden hiervan. Het ontbreken van een monoblock ten tijde van deze review is een jammere, maar dat weerhoudt de diehard overklokkers er niet van om het maximale uit de Asus ROG Maximus XI Extreme te halen. Mocht je dus op zoek zijn naar de meest extreme oplossing, dan weet je wat je te doen staat.