Review: ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi
Links; Navigatie;
We gaan nogmaals aan de slag met een ASUS-moederbord dat gelanceerd is met de Intel Z790-refresh voor Intel 14th Gen. Dusver is elk Z790-bord dat we behandeld hebben voorzien van Wi-Fi 7 als één van de upgrades, maar dat gaat niet op voor het TUF Gaming-bord van vandaag. In dit geval is er sprake van Wi-Fi 6E en borduurt de nieuwe TUF Gaming Z790-Pro WiFi voort op de vorig jaar verschenen TUF Gaming Z790-Plus WiFi.
Nou is deze ‘voortborduring’ in dit geval vrij minimaal te noemen, want in de basis komen de borden 99% overeen. Afgezien van het uiterlijk moet je met een vergrootglas op de specificaties kijken om te zien welke upgrades zijn doorgevoerd voor de Z790-Pro WiFi. Zo krijg je out-of-the-box ondersteuning voor sneller geheugen en bezit de Pro-versie de nieuwe Q-Antenna-aansluiting om antennes gemakkelijk aan te sluiten en te verwijderen.
Gezien beide borden vanaf ongeveer € 250,- euro te vinden zijn, komt de keuze voornamelijk neer op de esthetica. Op dat gebied zal de Pro allicht de voorkeur hebben, maar laten we het bord eerst volledig uitlichten, zodat we over het uiterlijk én de features een oordeel kunnen vellen.
Hieronder treffen we de specificaties aan;
| Specifications | ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi |
|---|---|
| CPU | Intel® LGA 1700 socket: Ready for Intel® Core™ 14th & 13th Gen Intel® Core™ processors, Intel® Core™ 12th Gen, Pentium® Gold and Celeron® Processors Supports Intel® Turbo Boost Technology 2.0 and Intel® Turbo Boost Max Technology 3.0** * Refer to www.asus.com for CPU support list. ** Intel® Turbo Boost Max Technology 3.0 support depends on the CPU types. |
| Chipset | Intel® Z790 Chipset |
| Memory | 4 x DIMM slots, max. 192GB, DDR5 7800+(OC)/7600(OC)/7400(OC)/7200(OC)/7000(OC)/6800(OC)/6600(OC)/6400(OC)/ 6200(OC)/ 6000(OC)/ 5800(OC)/ 5600/ 5400/ 5200/ 5000/ 4800 Non-ECC, Un-buffered Memory* Dual channel memory architecture Supports Intel® Extreme Memory Profile (XMP) memory module ASUS Enhanced Memory Profile II (AEMP II) * Supported memory types, data rate (speed), and number of DRAM modules vary depending on the CPU and memory configuration, for more information please refer to CPU/Memory Support list under the Support tab of product information site or visit https://www.asus.com/support/ * Non-ECC, un-buffered DDR5 memory supports On-Die ECC function. |
| Graphics | 1 x DisplayPort** 1 x HDMI™ port*** * Graphics specifications may vary between CPU types. Please refer to www.intel.com for any updates. ** Supports max. 4K@60Hz as specified in DisplayPort 1.4. *** Supports 4K@60Hz as specified in HDMI 2.1. |
| Expansion Slots | Intel® Core™ Processors(14th & 13th & 12th )* 1 x PCIe 5.0 x16 slot Intel® Z790 Chipset 1 x PCIe 4.0 x16 slot (supports x4 mode) 1 x PCIe 4.0 x4 slot 1 x PCIe 3.0 x16 slot (supports x1 mode) 1 x PCIe 3.0 x1 slot * Please check the PCIe bifurcation table at the support site (https://www.asus.com/support/FAQ/1037507/). - To ensure compatibility of the device installed, please refer to https://www.asus.com/support/ for the list of supported peripherals. |
| Storage | Supports 4 x M.2 slots and 4 x SATA 6Gb/s ports* Intel® Core™ Processors(14th & 13th & 12th )* M.2_1 slot (Key M), type 2242/2260/2280/22110 (supports PCIe 4.0 x4 mode) Intel® Z790 Chipset M.2_2 slot (Key M), type 2242/2260/2280 (supports PCIe 4.0 x4 mode) M.2_3 slot (Key M), type 2242/2260/2280/22110 (supports PCIe 4.0 x4 mode) M.2_4 slot (Key M), type 2242/2260/2280 (supports PCIe 4.0 x4 & SATA modes) 4 x SATA 6Gb/s ports * Intel® Rapid Storage Technology supports PCIe RAID 0/1/5/10, SATA RAID 0/1/5/10. |
| Ethernet | 1 x Intel® 2.5Gb Ethernet TUF LANGuard |
| Wireless & Bluetooth | Wi-Fi 6E 2×2 Wi-Fi 6E (802.11ax) Supports 2.4/5/6GHz frequency band* Bluetooth® v5.3** * Wi-Fi 6GHz frequency band regulatory may vary between countries. ** The Bluetooth version may vary, please refer to the Wi-Fi module manufacturer’s website for the latest specifications. |
| USB | Rear USB (Total 8 ports) 1 x USB 20Gbps port (1 x USB Type-C®) 3 x USB 10Gbps ports (2 x Type-A + 1 x USB Type-C®) 4 x USB 5Gbps ports (4 x Type-A) Front USB (Total 7 ports) 1 x USB 20Gbps connector (supports USB Type-C® with up to 30W PD Fast-charge) 1 x USB 5Gbps header supports 2 additional USB 5Gbps ports 2 x USB 2.0 headers support additional 4 USB 2.0 ports |
| Audio | Realtek S1220A 7.1 Surround Sound High Definition Audio CODEC* - Impedance sense for front and rear headphone outputs - Internal audio Amplifier to enhance the highest quality sound for headphone and speakers - Supports: Jack-detection, Multi-streaming, Front Panel Jack-retasking - High quality 120 dB SNR stereo playback output and 113 dB SNR recording input (Line-in) - Supports up to 32-Bit/192 kHz playback*" Audio Features - Audio Shielding - Rear optical S/PDIF out port - Premium audio capacitors - Dedicated audio PCB layers - Audio Cover - Unique de-pop circuit * Due to limitations in HDA bandwidth, 32-Bit/192 kHz is not supported for 7.1 Surround Sound audio. |
| Back Panel I/O Ports | 1 x USB 20Gbps port (1 x USB Type-C®) 3 x USB 10Gbps ports (2 x Type-A + 1 x USB Type-C®) 4 x USB 5Gbps ports (4 x Type-A) 1 x DisplayPort 1 x HDMI™ port 1 x Wi-Fi module 1 x Intel® 2.5Gb Ethernet port 5 x Audio jacks 1 x Optical S/PDIF out port |
| Internal I/O Connectors | Fan and Cooling Related 1 x 4-pin CPU Fan header 1 x 4-pin CPU OPT Fan header 1 x 4-pin AIO Pump header 4 x 4-pin Chassis Fan headers Power Related 1 x 24-pin main power connector 2 x 8-pin +12V power connectors Storage Related 4 x M.2 slots (Key M) 4 x SATA 6Gb/s ports USB 1 x USB 20Gbps connector (supports USB Type-C®) 1 x USB 5Gbps header supports 2 additional USB 5Gbps ports 2 x USB 2.0 headers support additional 4 USB 2.0 ports Miscellaneous 3 x Addressable Gen 2 headers 1 x Aura RGB header 1 x Clear CMOS header 1 x COM port header 1 x Front panel audio header (F_AUDIO) 1 x 20-3 pin system panel header with chassis intrusion function 1 x Thunderbolt™ (USB4®) header |
| Special Features | ASUS TUF PROTECTION - DIGI+ VRM (- Digital power design with DrMOS) - ESD Guards - TUF LANGuard - Overvoltage protection - SafeSlot - Stainless-steel back I/O ASUS Q-Design - M.2 Q-Latch - PCIe Slot Q-Release - Q- Antenna - Q-DIMM - Q-LED (CPU [red], DRAM [yellow], VGA [white], Boot Device [yellow green]) - Q-Slot ASUS Thermal Solution - M.2 heatsink - VRM heatsink design ASUS EZ DIY - CPU Socket lever protector - ProCool - Pre-mounted I/O shield - SafeDIMM AURA Sync - Aura RGB header - Addressable Gen 2 headers Front Panel USB 20Gbps with PD Fast Charge Support - Support: up to 30W fast charging and USB Wattage Watcher - Output: 5V/9V max. 3A, 12V max 2.5A - Compatible with PD3.0 |
| Software Features | ASUS Exclusive Software Armoury Crate - Aura Creator - Aura Sync - Fan Xpert 4 (with AI Cooling II) - Power Saving - Two-Way AI Noise Cancelation AI Suite 3 - Easy Optimization with AI Overclocking - TPU - DIGI+ VRM - Turbo app - PC Cleaner MyAsus USB Wattage Watcher TUF GAMING CPU-Z DTS Audio Processing Norton 360 for Gamers (60 Days Free Trial) WinRAR (40 Days Free Trial) UEFI BIOS AI Overclocking Guide ASUS EZ DIY - ASUS CrashFree BIOS 3 - ASUS EZ Flash 3 - ASUS UEFI BIOS EZ Mode - ASUS MyHotkey |
| BIOS | 192 (128+64) Mb Flash ROM, UEFI AMI BIOS |
| Manageability | WOL by PME, PXE |
| Accessories | Cables 2 x SATA 6Gb/s cables Miscellaneous 1 x ASUS WiFi Q-Antenna 1 x TUF GAMING sticker 2 x M.2 rubber packages 1 x Screw package for M.2 SSD Documentation 1 x TUF certification card 1 x Quick start guide Cables 2 x SATA 6Gb/s cables Miscellaneous 1 x ASUS WiFi Q-Antenna 1 x TUF GAMING sticker 2 x M.2 rubber packages 1 x Screw package for M.2 SSD Documentation 1 x TUF certification card 1 x Quick start guide |
| Operating System | Windows® 11, Windows® 10 64-bit |
| Form Factor | ATX Form Factor 12 inch x 9.6 inch ( 30.5 cm x 24.4 cm ) |
Kleine verbeteringen
Zoals ik bij de inleiding al aangaf, komt de ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi grotendeels overeen met zijn officieuze voorganger, de Z790-Plus WiFi. Daarbij is de nieuwe Pro-uiting onderdeel van de Intel Z790-refresh, wat betekent dat er sneller DDR5-geheugen out-of-the-box ondersteund wordt. In dit geval dient de Z790-Pro WiFi te kunnen genieten van geheugen voorbij de 7800 MHz, al is dat mede afhankelijk van de gebruikte geheugenkit en potentiële BIOS-updates.
Hoewel dit bord géén Wi-Fi 7 mee heeft gekregen, wat ik oprecht geen gemis vind, treffen we wel de nieuwe Q-Antenna aan. Dat betreft, zoals de naam al hint, een ‘quick release’-oplossing voor het aansluiten en ontkoppelen van de Wi-Fi-antennes. Daar ging ik in mijn review van de ASUS ROG Strix Z790-A Gaming WiFi II reeds op in. Zoals ik daar al aangaf, ben ik blij om zulke QoL-features te zien. Bovendien is de Q-Antenna van een nieuwe generatie, met kleine snelheidsverbeteringen van dien, afhankelijk van het gebruikte kanaal.
I/O en connectiviteit
Op zichzelf staand biedt de Z790-Pro WiFi een leuke lijst aan features. Met het huidige prijspunt van ongeveer € 250,- is dit één van de betaalbaarste Z790-moederborden met twéé USB-C-poorten achterop. Met dat gezegd hebbende, valt het aantal USB-A-poorten wel tegen, want daarvan zijn er slechts zes aanwezig. Toegegeven, het zijn wel snellere poorten van 5 Gbps en 10 Gbps, maar voor het geld kan je Z790-moederborden vinden met een stevigere I/O. Om de I/O af te ronden, kijken we nog naar HDMI 2.1 en DisplayPort 1.4, een ethernetpoort van 2,5 Gbps, optische audio en overige 3,5mm-audiopoorten.
-afbeelding-
Over de interne connectiviteit ben ik grotendeels tevreden. Beter nog, er is sprake van een flinke lading aan headers voor RGB, fans, Thunderbolt, etc. Daarnaast zien we een PCIe 5.0 X16-slot met Q-Release en een interne USB-C-header van 20 Gbps met een stroomaanlevering van 30 W. Daarover gesproken: er is een powerfasedesign van de 16+1+1 met 60A-MOSFETS. Aansluitend is het bord bedekt met een flink aantal heatsinks van een degelijk formaatje. Je komt qua vermogen voor casual overklokken en potentiële koeling dus zeker niet tekort.
Helaas doet het op de Z790-Pro WiFi dan ontbreken aan een PCIe 5.0 M.2-slot, terwijl dit wel te vinden is op andere borden binnen het prijspunt. Nou zal ik niet ontkennen dat niet iedereen een dergelijke snelheid behoeft. Daarnaast kan ik ook amper klagen over de basisfeatures van het bord, want die zijn verder solide. Zo zullen de meesten prima terecht kunnen met het viertal aan M.2-sloten en vijftal aan PCIe-sloten. Het is duidelijk dat ASUS gefocust heeft op bepaalde connectiviteit en aansluitingen intern, wat voor bepaalde doeleinden een voorkeur kan hebben.
Laten we het moederbord in kwestie eens uit de doos nemen. Zoals voor een TUF Gaming-bord te verwachten valt, komt de Z790-Pro WiFi in een minimalistische verpakking. Bij het openen, komen we als eerste het moederbord en in een kartonnetje de Q-Antenna tegemoet. Daaronder treffen we de accessoires aan, wat in totaal bestaat uit stickers, een cd met drivers, de benoemde antenne, M.2-stickers en schroefjes, SATA-kabels en diverse boekjes.
Opvolgend werpen we een blik op het moederbord zelf. Het zwarte uiterlijk met de geborstelde heatsinks en nodige TUF-accenten misstaat de Z790-Pro WiFi absoluut niet. Beter nog, dit is één van de aantrekkelijkste TUF-bordjes die ik dusver in handen heb gehad. Aan de zijkant van het bord treffen we de diverse I/O aan, bestaande uit HDMI 2.1 en DisplayPort 1.4, twee USB-C-poorten, zes USB-A-poorten, een ethernetpoort van 2,5 Gbps, de aansluitingen voor de Q-Antenna, optische audio en overige 3,5mm-audiopoorten.
Tussendoor kunnen we de heatsinks bewonderen, waarop diverse TUF-slogans en soortgelijke details aangebracht zijn. Zoals we weleens vaker meemaken van het TUF Gaming-merk straalt het lichtjes een militair thema uit.
Vervolgens arriveren we bij de sluw aan headers en overige aansluitingen. Op dit gebied weet de Z790-Pro WiFi zijn mannetje wel te staan, want we zien onderin o.a. drie fan-headers, twee RGB-headers, de Thunderbolt-header en twee van vier SATA-poorten. Op de zijkant treffen we de overige SATA-poorten aan, alsmede de USB-C-header, USB-A-header, 24-pins ATX-aansluiting en wederom twee RGB-headers. Bovenaan wordt het geheel compleet gemaakt door twee fan-headers voor de processor, een pomp-header en de CPU-voeding.
Afsluitend kunnen we nog even spieken onder de socketcover, waar LGA1700 onder schuilt. Het is overigens links onder de socket dat we de eerste fan-header aantreffen, CHA_FAN1.
Hieronder is een versimpeld overzicht van de BIOS-omgeving, ofwel de UEFI van de ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi. Met het gebruik van onze Intel Core i9-12900K in het bord heb ik geen nieuwe features gespot voor deze refresh. Kortom, we hebben te maken met een typerend overzicht van de diverse features die je kan tweaken in een ASUS TUF Gaming-bord.
Hieronder is meer informatie te vinden over de testomgeving en toegepaste testmethoden.
| Testomgeving | |
|---|---|
| Processor | Intel Core i9-12900K |
| Moederborden | ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi (1420) |
| BIOS | XMP/EXPO, ASUS Multi-Core Enhancement en waar mogelijk Intel Adaptive Boost ingeschakeld |
| Geheugen | Kingston FURY Renegade DDR5 6400 MT/s CL40 (KF564C32RSK2-32) |
| Videokaart | MSI GeForce RTX 3080 Gaming X Trio 10G Videodriver: 516.94 |
| SSD | Samsung 970 EVO Plus 500 GB |
| Voeding | MSI MEG Ai1300P PCIE5 |
| Processorkoeler | Noctua NH-D15 chromax.black |
| Behuizing | Cooler Master Test Bench V1.0 |
Als eindnoot: dit is een moederbordreview. Hier kijken we specifiek naar productiviteit en synthetische resultaten. Diepgaandere resultaten aangaande processor, temperatuur en gameresultaten zijn bestemd voor onze processor- en videokaartreviews. Hoewel we bij nieuwe CPU-lanceringen c.q. architecturen veelal de reviews uitbreiden met een goede dosis aan gameresultaten.
Hieronder zijn resultaten van diverse benchmarks te vinden om een indruk op te doen van de algemene prestaties die je kan verwachten met de ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi. Het bord presteert wat dat betreft conform de verwachting en zal geen bottleneck vormen voor hardware die je erin of erop slaat.
Benchmarks, rendering en compiling
Al met al ben ik niet ontevreden over de ASUS TUF Gaming Z790-Pro WiFi. Toegegeven, t.o.v. de vorig jaar verschenen TUF Gaming Z790-Pro WiFi zijn slechts kleine verbeteringen doorgevoerd. Anderzijds liggen ze beiden vanaf ongeveer € 250,- in de digitale winkel. In dat geval is de nieuwe Pro-variant aantrekkelijker, met nieuwe features zoals de Q-Antenna en potentiële ondersteuning voor sneller DDR5-geheugen. Voeg daar een geüpdatet uiterlijk aan toe en het spreekt voor zich dat de Z790-Pro WiFi dé keuze is tegenover de Plus-uiting.
Maar ja, de Z790-Pro WiFi bestaat niet in een vacuum en de Z790-concurrentie is… aanzienlijk pittig te noemen. Zo is de aanwezigheid van twee USB-C-poorten achterop een dik pluspunt, maar het magere zestal aan USB-A-poorten is weer een tegenvaller. Daarnaast ontbreekt het aan een PCIe 5.0 M.2-slot, terwijl dat binnen het prijspunt wel te verkrijgen valt. Kortom, je kan voor het geld meer USB-poorten en betere connectiviteit vinden op andere Z790-borden. Tot hoeverre dat meeweegt, hangt van je gewenste features en aansluitingen af.
Afgezien van I/O kan de TUF Gaming Z790-Pro WiFi zich makkelijk meten met concurrentie. Het powerfasedesign van 16+1+1 met 60A-MOSFETS is zeker geen verkeerde en het bord is bedekt met flinke heatsinks voor koeling. Daarnaast kijk je naar een PCIe 5.0 x16-slot, een interne USB-C-header van 20 Gbps met een stroomaanlevering van 30 W, een interne Thunderbolt-header en een degelijk aantal overige headers voor fans, RGB enzovoort. Kortom, dit bord kan een prima keuze zijn, maar biedt mogelijk niet de állerbeste waarde op de huidige markt.
