Review: Intel Core Ultra 9 285K en Core Ultra 7 265K

Review: Intel Core Ultra 9 285K en Core Ultra 7 265K

• Intel Core Ultra 9 285K productpagina
• Intel Core Ultra 7 265K productpagina

• Specificaties
• Arrow Lake-architectuur
• Chipset Z890
• DDR5 CUDIMM
• Arrow Lake Press Kits
• Testomgeving
• Resultaten - benchmarks en games + nabespreking, temperaturen en stroomverbruik
• Conclusie

Vandaag op 24 oktober 2024 debuteren de nieuwe Intel Core Ultra 200-processors officieel. Dit doet Intel bij deze lancering met vijf nieuwe processors, bestaande uit drie overklokbare K-varianten: de Core Ultra 9 285K, de Core Ultra 7 265K en de Core Ultra 5 245K.

Daarnaast brengt Intel twee KF-varianten uit: de Core Ultra 7 265KF en de Core Ultra 5 245KF. Op beide processors is de geïntegreerde GPU uitgeschakeld, tevens is het niet mogelijk om met deze twee processors te kunnen overklokken.

De Intel Core Ultra 200-processors zijn gebaseerd op een nieuwe architectuur genaamd Arrow Lake, die sinds de lancering van Intel Alder Lake; de 12e generatie uit 2021 rigoureuze veranderingen doorstaat. In de opvolgende hoofdstukken vertellen we meer over de Arrow Lake-architectuur, chipset Z890 en DDR5 CUDIMM werkgeheugen.

In augustus 2024 deden we uitgebreid verslag rondom de AMD Ryzen 9000-series lancering met o.a. een AMD Ryzen 5 9600X review en een AMD Ryzen 9 9950X review. Hoewel we enthousiast waren met de komst van de nieuwe AMD Ryzen 9000-series, brachten deze processors in diverse opzichten geen grote veranderingen met zich mee. Waar we vooral spraken over een optimalisatieslag als conclusie.

Met dat gezegd te hebben, is het hoog tijd om de nieuwe Intel Core Ultra 200-processors eens goed aan de ‘chiplet-tand’ te voelen. We doen dit in deze review met de Intel Core Ultra 9 285K; het vlaggenschip van deze Arrow Lake-generatie. Daarnaast maak je ook kennis met de Intel Core Ultra 7 265K.

Zowel de Intel Core Ultra 9 285K als de Intel Core Ultra 7 265K zijn verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.

Zoals we al in de inleiding deelden, onderneemt Intel met Arrow Lake rigoureuze veranderingen. De leidraad voor het ontwerp is het terugdringen van het stroomverbruik, iets wat bij de 13e en 14e generatie de afgelopen tijd de nodige nieuwswaarde opleverde voor Intel.

CPU-kernen

Op de 13e en 14e generatie (Raptor Lake) maakte Intel gebruik van Raptor Cove Performance-kernen. Waar dit op de Intel Core Ultra 200-processors (Arrow Lake) Lion Cove Performance-kernen zijn geworden. Intel claimt dat we een IPC-winst mogen verwachten van 9% voor Lion Cove ten opzichte van de Raptor Cove Performance-kernen.

Een aanzienlijk verschil is dat de Lion Cove Performance-kernen geen gebruik maken van Hyper-Threading. Dit is voor het eerst sinds lange tijd dat Intel afscheid neemt van ‘simultane multi-threading’ (SMT). Hyper-Threading is volgens Intel niet nodig om de IPC-verbeteringen te realiseren. Sterker nog: het zou volgens Intel juist doeltreffend moeten zijn om het stroomverbruik en daarmee hogere temperaturen drastisch te verminderen. Uiteraard klinkt dat logisch, maar valt dat verder te onderzoeken middels een scala aan benchmarks in deze review.

De nieuwe Skymont Efficient-kernen op de Core Ultra 200-processors (Arrow Lake), leveren volgens Intel een IPC-winst van 32% ten opzichte van de aanwezige Gracemont Efficient-kernen op de 14e generatie (Raptor Lake).

Lego chiplets

Met Arrow Lake hebben we niet te maken met één grote monolithische chip waar alle ’techniektegels’ in verwerkt zijn. De Compute-tegel, de GPU-tegel, de SOC-tegel, de I/O-tegel en een zogenoemde Filler-tegel nemen plaats op één basistegel. Pragmatisch gezien heb je één groot blok aan Lego, waar je vervolgens kleine blokjes op plaatst, zodat er één geheel ontstaat. Dit blok zit vervolgens op de zogenoemde ‘package die’.

De Lion Cove Performance-kernen en Skymont Efficient-kernen creëren zijn verwerkt op de Compute-tegel. Deze is gebouwd op het 3 nm TSMC N3B-proces. Op de Intel Core Ultra 285K zijn er 8 Performance-kernen aanwezig en 16 Efficient-kernen. Deze Efficient-kernen zijn gerangschikt in vier clusters van ieder 4 kernen. De mix aan Performance-kernen en Efficient-kernen is binnen de Compute-tegel verdeeld, waar dit op de 14e generatie (Raptor Lake) nog een specifieke volgorde had. Door een gelijkmatige verdeling op (Arrow Lake), zou de concentratie aan warmte beter verdeeld zijn, gezien de Performance-kernen aanzienlijk meer warmte creëren.

De nieuwe Intel Core Ultra 200-processors nemen plaats in socket LGA 1851 (codenaam: Socket V1) op chipset Z890. De chipset in combinatie met een geplaatste processor beschikt over 48 PCIe-lanes. Zoals op te merken uit de specificaties, heeft Intel vier extra PCIe 5.0-lanes toegevoegd ten opzichte van de vorige generatie, wat het totaal op Arrow Lake 20 PCIe 5.0-lanes maakt. Hiervan zijn er 16 bedoeld voor het PCIe 5.0 x16-slot (de videokaart) en vier voor een PCIe 5.0 x4 M.2 SSD. Verder beschikt de processor ook nog over vier PCIe 4.0-lanes voor een additionele PCIe 4.0 x4 M.2 SSD. Totaal telt de processor dus 24 CPU-lanes.

Vanuit de Z890-chipset worden nog eens 24 chipset-lanes geleverd, deze zijn allemaal PCIe 4.0, wat het totaal op 48 PCIe-lanes brengt. Daarmee kunnen we stellen dat Arrow Lake een rijk arsenaal heeft aan mogelijkheden als het om USB- en connectiviteitsmogelijkheden gaat.

DDR5 wordt naar een nieuw niveau getild met Arrow Lake. Er is ondersteuning voor 192 GB aan dual-channel geheugen, wat resulteert in 48 GB per geheugenslot. Standaard is er ondersteuning voor JEDEC DDR5 6400 MT/s.

De grote gamechanger komt voort uit de nieuwe CUDIMM (Clocked Unbuffered Dual In-Line Memory Modules). CUDIMM-werkgeheugen realiseert hogere snelheden dan standaard DDR5 dankzij de aanwezige (CKD), ofwel de klokdriver. Deze klokdriver is fysiek aanwezig op de geheugenmodule, die het signaal ontvangt, verdeelt en versterkt over de componenten op de geheugenmodule.

Overigens is de ‘sweet spot’ volgens Intel voor werkgeheugen 8000 MT/s, iets wat CUDIMM-werkgeheugen veelal met twee vingers in de neus weet te presteren.

Zowel van MSI als ASUS/ROG hebben we een Intel Arrow Lake Press Kit mogen ontvangen. Hieronder een korte impressie met een link naar de volledige showcase van deze Arrow Lake Press Kits. Uiteraard zijn we namens TechGaming dankbaar voor de ondersteuning in hardware om deze review op dag één mogelijk te kunnen maken.

MSI x Intel Core Ultra Arrow Lake Press Kit

ASUS/ROG x Intel Core Ultra Arrow Lake Press Kit

Moederbord

Voor de review hebben we gebruikgemaakt van twee moederborden: de MSI MEG Z890 ACE uit de MSI x Intel Core Ultra Arrow Lake Press Kit en de ASUS ROG Maximus Z890 Hero uit de ASUS/ROG x Intel Core Ultra Arrow Lake Press Kit. Op beide moederborden zijn de Intel Core Ultra 9 285K en de Intel Core Ultra 7 265K getest.

Koeling en enhancements

Voor koeling is gekozen voor de Noctua NH-D15 G2. Deze CPU-koeler is gestandaardiseerd in onze testomgeving. Het betreft de reguliere versie. We testen alles conform de Intel-standaard, hieronder relevante informatie:

• ASUS + MSI | Intel Default Settings: (PL1 - 250W + PL2 250W)
• ASUS + MSI | Intel Default Settings: Performance (niet extreme)
• ASUS | XMP 1: DDR5-8400 40-52-52-134 (1.45V)
• MSI | XMP/Profile 3: DDR5-8400 40-52-52-134 (1.45V)

Nieuwe benchmarks

We hebben afscheid genomen van diverse oudere benchmarks en maken plaats voor o.a. Cinebench 2024, Corona benchmark en Jetstream 2. Verder zijn er wat oudere games geschrapt, die nu plaatsmaken voor nieuwere games, waaronder Age of Mythology: Retold en Black Myth: Wukong.

Games - instellingen en resoluties

Hieronder zijn de resultaten te vinden van het vijftal games dat we getest hebben op 4K, 1440p en 1080p. Titels zoals Black Myth: Wukong en Horizon Zero Dawn zijn meer GPU-gebonden dan CPU-gebonden. Het tegenovergestelde geldt voor Total War: Pharaoh en Age of Mythology: Retold. Bij de games zijn de gebruikte video-instellingen te zien. In de meeste gevallen gaan we uit van (vrijwel) de hoogste instellingen, omdat dat een realistisch gebruik is van de hardware.

Shadow of the Tomb Raider

Black Myth: Wukong

Horizon Zero Dawn

Age of Mythology: Retold

Inmiddels zijn we op kantoor er ook goed achter dat de nieuwe Age of Mythology: Retold niet een supergoed beeld representeert als zijnde benchmark. Voor het nostalgische gevoel hebben we de benchmark toch onderdeel laten uitmaken van deze review. “"Prostagma… Etimos!"

Total War: Pharaoh (4K - min/avg/max)

Benchmarks, rendering en compiling

Blender - BMW

Blender - Classroom

Cinebench 2024 - Single + Multi

PCMark 10 Express

Jetstream 2

Kraken Javascript

Corona benchmark

3DMark

Nabespreking, temperaturen en stroomverbruik

Tot zover de benchmarks met de Intel Core Ultra 9 285K en de Core Ultra 7 265K. Iets wat direct opvalt, is dat Intel zonder meer goed meekomt als het om resultaten gaat. Als het om rendering en compiling gaat, staan beide processors sterk vertegenwoordigd.

Tussen de Intel Ultra Core 9 285K en AMD Ryzen 9 9950X is een gezonde strijd gaande, waar we bij de Ultra Core 9 285K over een kleine voorsprong mogen spreken. AMD kwam met Ryzen/Zen destijds onverwachts in de boksring en voerde het aantal kernen per processor fors op. AMD’s huidige Ryzen 9000-generatie maakt gebruik van Hyper-Threading. Koop je een AMD Ryzen 9 9950X, dan koop je een processor met 16 kernen om 32 threads.

Intel heeft afscheid genomen van de Hyper-Threading (SMT) ontwerpfilosofie voor de Intel Core 200-processors. Met de Intel Core Ultra 285K koop je een processor met 8 Performance-kernen en 16 Efficient-kernen, wat het totaal op 24 (fysieke) kernen brengt, nogmaals: zonder Hyper-Threading. Met de benchmarkresultaten in gedachten kunnen we gewoon stellen dat Intel een prachtig resultaat levert en het sterk opbokst tegen de AMD Ryzen 9 9950X.

Als het om opbouw gaat, zien we geen grote monolithische chip, maar een ontwerp dat zich goed meet aan lego. Een selectie van de beste presterende blokjes op één fundatie. Hoewel we met de Intel Core i9 14900K geen hertest hebben gedaan, staat de review uit oktober 2023 wel op onze website. Ook dit verleden laat de Intel Core Ultra 9 285K goed achter zich. Vooral als we het stroomverbruik en de temperaturen erop naslaan.

Stroomverbruik

Het Intel Core i9 13900K en Intel Core i9 14900K vaarwater is qua stroomverbruik verleden tijd. We zien in HWiNFO64 geen pieken meer richting de socket gaan van 300 tot 350W.

Toch blijven de Ryzen 9000-series qua energie-efficiëntie onverslagen in deze ronde. Intel komt van ver en heeft zonder twijfel positieve meters gemaakt, maar is nog niet zover als AMD op dit gebied. De AMD Ryzen 9 9950X wint het dan ook als het om prestaties per watt gaat. We zien zelfs nog dat de Intel Core Ultra 7 265K boven de AMD Ryzen 9 9950X zit.

Temperaturen

Keerzijde van de medaille is dat Intel het met een hoger verbruik wel beter doet als het om temperaturen gaat. De Noctua NH-D15 G2 houdt de Intel Core Ultra 9 285K prima rond de 83 tot 84 graden Celsius. In de praktijk zien we bij diverse benchmarks een temperatuur van tussen de 70 tot 80 graden Celsius. Intel bewijst hiermee goed gesleuteld te hebben aan de opbouw van de gelijkmatige verdeling aan Performance-kernen om Efficient-kernen.

Het is dan ook fijn om een high-end processor in handen te hebben die dit keer niet ruimschoots boven de 90 graden Celsius schiet; een mooie traktatie. De Intel Core Ultra 7 265K schuift zich tussen de AMD Ryzen 5 9600X en AMD Ryzen 5 7600X in als het om warmteproductie gaat. Daar waar de processor circa 50 tot 58% meer stroom verlangt.

Met de Core Ultra 9 285K en de Core Ultra 7 265K laat Intel een tijdperk van een absurd hoge stroomvraag gepaard met hoge temperaturen achter zich. Hieronder ons perspectief van deze nieuwe Intel Core Ultra 200-processors.

Intel had naar ons inziens geen keuze bij deze lancering, het was erop of eronder. Nu draai je een paar maanden vooraf aan de lancering niet een volledige fabriek om, zodat je van koers kan wijzigen. Het verhaal van de Intel Core Ultra 200-processors zat toen al in de pijplijn. Ook gedurende de problematische nieuwsontwikkelingen rondom de 13e en 14e generatie. Het eindresultaat valt dan ook gelukkig voor Intel positief uit, iets waar wij ook wel blij mee zijn. Gezonde concurrentie is namelijk goed.

De Intel Core Ultra 200-processors gaan zonder Hyper-Threading door het leven, maar weten alsnog met minder kernen vergelijkbare dan wel overtreffende resultaten neer te zetten versus de AMD Ryzen 9000-series. Verwacht nu niet direct een dag-en-nachtverschil; ze zijn gewoon subtiel afhankelijk per benchmark. Nochtans zit Intel met de Core Ultra 9 285K en de Core Ultra 7 265K nog aan de hoge kant als het om stroomverbruik gaat. Hier is AMD met zijn Ryzen 9000-series nog winnaar op het gebied van prestaties per watt.

Vlak Intel op dat moment niet uit, er gaat dan wel een hoger stroomverbruik om in de rekenkamer, deze houdt wel zijn hoofd koel. De Core Ultra 9 285K is doorgaans een stuk koeler in combinatie met de Noctua NH-D15 G2 dan de Ryzen 9 9950X. Ook de Core Ultra 7 265K komt hier erg goed mee.

We kunnen je nog opzadelen met lange verhalen omtrent deze nieuwe Intel Core Ultra 200-processors, maar daar gaan we nu toch echt voor afsluiten. Intel zit nog hoger in het wattagespectrum, maar komt sterk terug van wat het geweest is. Zonder extra warmteontwikkeling van Hyper-Threading en structurele veranderingen in het ontwerp, houden deze processors het hoofd goed koel. Daar waar de selectie aan Performance-kernen in samenhang met Efficient-kernen een gebalanceerde keuze is geweest. Minder kernen, maar wel vergelijkbare dan nipt betere prestaties afhankelijk van de benchmark, maar zeker geen grote generatiesprong voor gaming.