Review: MSI Raider GE76 12UGS-018NL
Links; Navigatie;- Specificaties
- Showcase
- Invoer - toetsenbord en touchpad
- Scherm - kleurdekking en gebruik
- Prestaties - benchmarks, SSD, temperaturen en geluid
- In de praktijk - ervaring en batterij
- Conclusie
De MSI Raider GE76 12UGS-018NL leunt op de recentste hardware met de Intel Core i7-12700H, 32GB aan 4800MHz-DDR5-werkgeheugen, een Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU, een M.2 Gen4 SSD van 1 TB en een 17,3" QHD-scherm (2560×1440) met een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. Van de Raider GE76 zijn nog meer configuraties beschikbaar, waaronder een variant met een Intel Core i9-processor en een Nvidia RTX 3080 Ti Laptop GPU. Logischerwijs is deze configuratie duurder.
De MSI Raider GE76 komt in een titaniumblauwe behuizing die luxueus oogt. Het is even wat anders dan de doorsnee zwarte, witte of zilveren laptop. Ten opzichte van de vorige line-up aan Raider-laptops is er qua vormgeving weinig veranderd. Naast de verschillende hardwareconfiguraties waar de Raider GE76 beschikbaar in is, maakt het beeldscherm bij sommige modellen ook nog verder onderscheid. Je keuze kan dus ook zomaar vallen op het 17,3" 1080p-scherm met een vernieuwingsfrequentie van 360 Hz.
Voor deze review buig ik mij lekker over het QHD-model met een keurige configuratie voor de gamers onder ons. Het vraagt qua budget niet het onderste uit de kan, kijkende naar de prijs van het Nvidia GeForce RTX 3080 Ti-model, maar is ook zeker geen middenklasse als het om prijs gaat. Je koopt met de Raider GE76 een serieuze gaminglaptop die al snel tussen de € 2500 - 3000 mag kosten. Op het moment van schrijven kost de MSI Raider GE76 12UGS-018NL € 2549,-.
Een overzicht van de specificaties:
Dit model van de MSI Raider GE76 12UGS-018NL maakt gebruik van de Intel Core i7-12700H. Deze processor heeft 6 Power-kernen en 8 Efficiency-kernen; effectief zijn dit 14 kernen en 20 threads. De Power-kernen maken namelijk gebruik van hyperthreading, waar dit op de Efficiency-kernen ontbreekt. De Intel Core i7-12700H heeft 24 MB L3-cache met een standaard TDP van 45 watt. De Power-kernen werken standaard op 2,3 GHz en hebben een boost tot 4,7 GHz. De Efficiency-kernen werken standaard op 1,7 GHz en lopen maximaal in boost-modus op tot 3,5 GHz.
De aanwezige Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU heeft 8GB GDDR6-geheugen, een TGP van 125 Watt met een dynamische boost functie van 25 Watt oplopend tot een maximale TGP van 150 Watt. De standaard GPU-kloksnelheid ligt op 1215 MHz oplopend met zijn boostfunctie tot 1620 MHz. Naast de krachtige Nvidia GPU is er nog een interne iGPU aanwezig op de Intel Core i7-12700H; de Intel Iris Xe Graphics G7 96EUs. Deze neemt het over wanneer de kracht van de Nvidia GPU niet benodigd is, waaronder in Windows 11.
De laptop heeft een IPS-beeldscherm met een QHD-resolutie (256×1440) en een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. De beeldverhouding is 16:9 en maakt gebruik van een edge-lit backlighttechniek, ofwel er zitten led-balken aan de zijkanten van het scherm. Verder biedt de laptop nog een Full HD-webcam van 1080p/30 FPS, een Killer Wireless-AX 1675x netwerkchip met ondersteuning voor Wi-Fi 6E en Bluetooth 5.2, een RGB-verlicht toetsenbord in samenwerking met SteelSeries en twee 2W-speakers in combinatie met twee 2W-woofers.
De MSI Raider GE76 verschijnt in een herkenbare verpakking; deze oogt namelijk hetzelfde als die van de MSI Katana GF76 12UE-013NL. Mocht je interesse hebben in die uiting, die een stuk betaalbaarder is: de review vind je hier. Bij het pakket van € 2549,- bestaat de inhoud uit o.a. de laptop, een 280W-adapter (voeding), een handleiding en diverse boekjes. De laptop is beschermd met verpakkingsschuim en folie.
.jpg)
.jpg)
.JPEG)
.JPEG)
Zoals eerder besproken heeft de MSI Raider GE76 een titaniumblauwe behuizing. De scharnieren van het scherm gaan in deze kleurcombinatie op en pakken hier nog een glossydetail - erg deftig als je het mij vraagt. Het mag duidelijk zijn dat dit een gaminglaptop is met zijn uitstraling, vooral wanneer de RGB-verlichtingsstrook aan de voorzijde glorieus oplicht. Nochtans vind ik het uiterlijk doorgaans prima voor kantoorgebruik. Houd hier dan wel rekening met het gewicht van 2,9 kilogram; het is geen modelletje ultrabook.
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
De MSI Raider GE76 heeft een breed scala aan aansluitmogelijkheden. Op de linkerzijde vindt je een 3,5mm-audiojack, een USB 3.2 Type-C Gen 2-poort in combinatie met Thunderbolt 4 en een USB 3.2 Type-A Gen 2 poort. Op de achterzijde zit de poweraansluiting, een HDMI 2.1-poort, een ethernetpoort, een USB 3.2 Type-C Gen 2-poort en een Mini DisplayPort 1.4. Op de rechterzijde zitten nog eens twee USB 3.2 Gen 1-poorten samen met een SD-kaartlezer - handig!
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
De MSI Raider GE76 maakt gebruik van MSI’s Cooler Boost 5; de benaming voor het koelvermogen van deze laptop. De twee interne fans zijn groter en koelen zes heatpipes voor zowel de CPU (processor) als GPU (videokaart). Openingen voor de fans zitten zowel aan de linker- als rechterzijde en de achterkant.
.JPEG)
De onderzijde van de laptop krijgt een soortgelijke behandeling als de MSI Katana GF76 gaat. Er zijn openingen voor de ventilatie om de aanwezige hardware te ontlasten van warmte. De rubberen pootjes geven deze ruimte ter verhoging. Tevens dient het prima om de laptop netjes op zijn plaats te houden.
.JPEG)
De RGB-verlichtingsstrook mag wat mij betreft al even in actie komen. Deze is met energiebesparing volledig uit te schakelen naar wens. Mocht je de laptop minder opzichtig willen gebruiken, dan is het zowel op de batterij als bekabeld mogelijk om deze volledig uit te schakelen. Persoonlijk vind ik het een toffe feature. De verlichting en zijn effecten zijn goed uitgevoerd.
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
Toetsenbord
Het toetsenbord op de MSI Raider GE76 is ontwikkeld in samenwerking met SteelSeries. De software en aansturing van de RGB-verlichting verloopt middels de voorgeïnstalleerde SteelSeries GG-software. Naast het aanpassen van de RGB-kleur en verlichtingseffecten in zijn totaliteit, kan je dit ook per toets. Eigen kleurenschema’s met bijhorende effecten kunnen daarmee volledig naar eigen wens ingesteld worden. Tevens biedt de software keymapping mogelijkheden. Met de aanwezige FN-toets (functietoets) op het toetsenbord kan je secundaire commando’s uitvoeren. Deze secundaire commando’s zijn op sommige toetsenbord vooraf ingesteld. Dit geldt o.a. voor de F1 t/m F12-toetsen en pijltoetsen.
De RGB-verlichting oogt goed, vooral gedurende “night time gaming" valt deze op. Wanneer het wat lichter in een ruimte is, ebt de intensiteit van de RGB-verlichting snel naar de achtergrond. Lang verhaal kort: ik heb diverse laptops in handen gehad die betere verlichting vertonen, zowel in helderheid als intensiteit. Aansturing van de RGB-verlichtingsstrook is ook mogelijk middels de SteelSeries GG-software.
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
Het toetsenbord biedt een lineaire type-ervaring. Deze voelt responsief en redelijk vol. Het actuatiepunt voelt bij een eerste toetsaanslag wat zwaarder, maar duwt al snel door tot de bodem. Persoonlijk vind ik de toetsen fijn aanvoelen.
.JPEG)
.JPEG)
Touchpad
Het touchpad is net als op de MSI Katana GF76 compacter en linksgeoriënteerd op de behuizing. Ik kan eerlijkheidshalve weinig onderscheid maken tussen het touchpad van deze laptop. Positionering van het touchpad is aangenaam; hiermee vind je snel je weg richting de spatiebalk en de WASD-knoppen. Hiermee ontwijkt de touchpad deels het numpad en mag de focus gewoon duidelijk zijn: gaming.
Onder vingers is er duidelijk op het touchpad een onderscheid te maken tussen de linker- en rechterknop (klik). De touchpad werkt dus met een fysieke klik. Verder zijn de gebruikelijke zaken zoals vegen om te scrollen van toepassing. De touchpad voldoet, maar is niet bijzonder of onderscheidend op deze laptop.
.JPEG)
Het scherm betreft een 1440p-scherm van 17,3", met een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. Het betreft een IPS-beeldscherm, waarvan o.a. kleuren en kijkhoeken een voordeel moeten zijn als het om beeldtechniek gaat. Het scherm bedekt 98% aan sRGB-dekking - indrukwekkend. Dit maakt het scherm ook interessant voor beeldbewerking en editing. Voor de game-ervaring (lees: open wereld-games) is de kleurweergave extra meeslepend. Combineer dit met de prima speakers en woofers; je zit direct in de game.
Met de X-Rite i1Display Pro ben ik nog verder aan de slag gegaan. De maximale gemeten helderheid ligt op 317 Nits. Het gammaniveau ligt keurig op de 2,2. Nu heeft gamma niet direct invloed op de kleuren zelf, gezien het feit dat deze vallen in het kleurspectrum (kleurruimte) onder RGB voor beeldschermen. Wel heeft gamma invloed op de weergave van kleuren in zijn algehele helderheid. Daarmee beïnvloedt het niet specifiek de kleur, maar is het wel een samenspel tussen helderheid en kleur, waar gamma een cruciale factor is. Met een slechte verhouding van gamma zullen de verhoudingen tussen RGB (rood, groen en blauw) veranderen.
De verhouding van een keurige gamma van 2,2, een 98% aan sRGB-dekking en 317 Nits maken het scherm van de MSI Raider GE76 een feest om naar te kijken. Naast deze waarde(s) kan je nog meer diepgang vinden in schermtechniek, echter bewijzen deze waarde(s) dat het IPS-scherm van de MSI Raider GE76 een keurig scherm is, iets waar je dan ook investeert naast de hardware configuratie van deze laptop. De kijkhoeken zijn overigens prima.
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
.JPEG)
In dit hoofdstuk deel ik statistiek afkomstig uit CPU, GPU en CPU/GPU-gecombineerde benchmarks. Indien nodig licht ik kort mijn bevindingen toe. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de Raider GE76 aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op “beste prestaties" (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten op zowel Full HD (1920×1080) en Quad HD (2560×1440) worden gepresenteerd. De games zijn afgenomen onder de hoogst haalbare vernieuwingsfrequentie op deze laptop: 240 Hz.
Benchmarks
7-Zip
Blender - BMW Render
Blender - Classroom Render
Cinebench R23
Javascript Kraken
PCMark 10
CS:GO
F1 2020
Shadow of the Tomb Raider
3DMark Fire Strike Ultra
3DMark Time Spy Extreme
3DMark Port Royal
SSD
De MSI Raider GE76 is uitgerust met een M.2-SSD van 1 TB. Dit betreft een PCIe 4.0-SSD die aanzienlijk sneller is dan PCIe 3.0-SSD’s (Gen3). Maximale snelheden onder Gen 4 SSD’s zijn 7,100MB/s qua lezen en 6,600 MB/s voor het schrijven. De aanwezige 1TB M.2 Gen4 SSD komt hoge leessnelheden goed na, waar de schrijfsnelheid acceptabel is. In de MSI Katana GF76-review vielen de Gen4 SSD-resultaten wat tegen, maar ligt dit anderzijds weer in lijn met de prijs van deze laptop. Op de MSI Raider GE76 zijn deze prestaties aanzienlijk beter (krachtiger). Dit getuigt het feit dat er kwalitatief een betere, ofwel snellere M.2 Gen4 SSD in de laptop zit.
Temperaturen en geluidsproductie
De laptop maakt gebruik van MSI’s Cooler Boost 5, bestaande uit twee grotere fans en zes heatpipes. Deze heatpipes zijn toegewijd aan de CPU (processor) en GPU (videokaart). Er ontstaat hiermee een verdeling tussen de aanwezige Intel Core i7-12700H en de Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU. Twee van de heatpipes zijn gereserveerd voor de CPU en vier voor de GPU.
Gemiddeld tikt de Intel Core i7-12700H een CPU-temperatuur aan van 90 tot 97 graden Celsius onder load met een gemiddeld verbruik van 45 watt. Deze 45 watt is conform de fabrieksopgaaf van Intel, ofwel de standaard TDP van deze processor. Deze resultaten zijn afgenomen onder de “beste prestaties" conform de energiemodus van Windows 11. Opvallend is dat er twee kernen van de processor aanzienlijk warmer zijn dan de overige, dit gat is best fors met 10 tot 12 graden Celsius gedurende langere workloads.
Net als in de MSI Katana GF76 review maak ik gebruik van MSI Afterburner om de GPU-temperatuur inzichtelijk te maken. De Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU bereikt een temperatuur van rond de 76 graden Celsius - ook hier is gebruik gemaakt van het profiel “beste prestaties’. Met de meegeleverde MSI Center-software - standaard op de laptop geïnstalleerd is er ook tijdens het afnemen van deze testen gebruik gemaakt van de “Gaming Mode". Gemiddeld ligt de geluidsproductie van de fans op basis van het bovenstaande profiel onder load op 50 tot 51 dB(A), dit is gemeten op een afstand van 40 centimeter
.JPEG)
Geluid
Als het om geluid gaat leveren de twee 2W-speakers in combinatie met twee 2W-woofers goed. YouTube en Spotify waren van de partij voor enige vermaak. Waar muziekgenres bestaande uit rock, reggae en classic rock de ruimte prima doet vullen. Voor enige gaming avonturen is het geluid dusdanig goed, dat de geluidsproductie afkomstig van de fans redelijk worden weggedrukt. Nu game ik veelal met een headset op, waarmee geluid afkomstig van de fans al minder relevant is.
De Nahimic Sound 3 heeft leuke toevoegingen voor audiogebruik, zowel voor over de speakers als voor een aangesloten headset. Je kan spelen met een equalizer en geluidsprofielen voor o.a. muziek, films, communicatie en gaming. Zaken zoals optimalisaties voor het ontvangen van stemgeluid over Discord behoren ook toe tot de opties, evenals het spelen met de bass en treble.
Ervaring
Inmiddels heb ik de MSI Raider GE76 goed aan de tand gevoelt. Opvallend detail is de aanwezige Intel Core i7-12700H die uitermate goed presteert. In vergelijking met de onlangs geteste MSI Katana GF76, die ook gebruik maakt van de Intel Core i7-12700H processor, is het resultaat tussen de twee laptops in Cinebench R23 - multi-core aanzienlijk groot. Vergelijk ik het vervolgens de PCMark 10 resultaten tussen de twee laptops, dan wint de MSI Raider GE76 het hier ook als het om productiviteit gaat. Hoewel de Cinebench R23 - multi-core resultaten redelijk uiteenlopend zijn tussen de twee laptops, is de winst zondermeer voor de MSI Raider GE76.
De Intel Core i7-12700H samen met de Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU met een TGP van maximaal 150 Watt in boost-modi levert solide resultaten. High-end games laten zich goed samengaan op het Quad HD (2560×1440) IPS-scherm. Onder de 240 Hz vernieuwingsfrequentie zitten geteste games dik boven de 60 FPS. Naast de game-benchmarks laten games zoals Metro Exodus en Total War: Three Kingdoms zich prima spelen. De laatstgenoemde game speelt comfortabel op Ultra boven de 60FPS, mede dankzij de hogere TGP van de Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU. Hier is het ontwerp en de koelpotentie van de MSI Raider GE76 dan ook op gebouwd.
.JPEG)
Batterij
De MSI Raider GE76 is uitgerust met een 99.9 WH-batterij - een flink bakbeest. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik 6 uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 2 á 3 uur, hoewel ik altijd voorstander ben van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen; simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.
Belangrijk detail is de geïntegreerde Intel Iris Xe Graphics G7 96EUs - ingebakken op de Intel Core i7-12700H processor. Deze wisselt af met de Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU afhankelijk van 2/3D-appliacaties - iets wat ook extra batterijbesparing oplevert.
De MSI Raider GE76 12UGS-018NL is gemaakt om te presteren. Het intergalactische bakbeest met zijn futuristische uiterlijk komt in verschillende configuraties; maar hoe is dit specifieke model bevallen? Je leest het in deze eindconclusie.
Wat voorop staat is dat deze configuratie en overige configuraties van de MSI Raider GE76 wat geld mogen kosten. We hebben het hier dan zeker niet over middenklasse. De combinatie van een Intel Core i7-12700H en Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU bieden serieuze prestaties. Voeg daar nog eens 32 GB aan 4800 MHz DDR5-werkgeheugen aan toe, een snelle PCIe 4.0-SSD van 1 TB en een kleurrijk doch snel QHD-beeldscherm (1440p) onder een vernieuwingsfrequentie van 240 Hz. Het recept voor dit intergalactische bakbeest dat een blijvende positieve indruk achterlaat met zijn prestaties.
De MSI Raider GE76 is met zijn 2,9 kilogram zeker geen lichtgewicht. Qua vormfactor mag de laptop er ook zijn; het is gewoon een fors backbeest. De integratie van twee grotere fans en zes koperen heatpipes, ofwel MSI’s Cooler Boost 5 levert prima koelprestaties. De Nvidia GeForce RTX 3070 Ti Laptop GPU tikte maximaal 76 graden Celsius aan. Overige aspecten waaronder de 1080p/30FPS-webcam, speakers met woofers en de toch wel imposante RGB-verlichtingsstrook maken de MSI Raider GE76 zo ultiem.
Kritische kanttekeningen zijn o.a. de prijs, die toch wel fors is. Het zit hem dan wel in het “MSI Premium"-segment; doorgaans moet je hier dieper voor in de buidel tasten. Dat terwijl er laptops zijn met vergelijkbare specificaties als het om de hardwaresamenstelling gaat. De RGB-verlichting van het toetsenbord oogt zeker niet verkeerd, maar is zeker niet het helderste dat ik gezien heb.
Afsluitend levert de MSI Raider GE76 met zijn ruime diversiteit aan aansluitingen ook veel productiviteitkeuzes. Het is dus niet alleen gaming met deze laptop. Naast de aansluitingen is de 98% aan sRGB-dekking nog een belangrijk aspect van deze ervaring. De laptop verleent zich prima voor beeldbewerking en editing. Je haalt dus niet enkel een zeer potente gaminglaptop in huis. Zie de MSI Raider GE76 dan ook als werkpaard met een mix van alleskunner, dan wel in aanzienlijk groter jasje.
