Review: MSI RTX 4090 Suprim Liquid X

Review: MSI RTX 4090 Suprim Liquid X

• Productpagina

• Specificaties
• ATX 3.0 - MSI MEG Ai1300P PCIE5
• Showcase
• Testomgeving
• Benchmarks
• Nabespreking - temperatuur, vermogen, etc.
• Conclusie

Met de ASUS ROG Strix-variant achter de rug is het nu tijd voor de grote tegenhanger van MSI: de RTX 4090 Suprim Liquid X. Zoals de naam al hint, betreft het een watergekoelde RTX 4090 die dus qua koeling de strijd aan kan gaan met elk ander model. Daarnaast heeft deze variant een extra eigenschap: de kaart zelf is slechts twee sloten dik. Met de 240mm-radiator erbij kan je deze kaart makkelijk kwijt in zelfs SFF-behuizingen.

Dan de prijskwestie, welke net zo lastig is als bij de ASUS-kaart, want óók de Suprim Liquid X is niet in Hollandse webshops te vinden momenteel. Daar waar ik deze variant richting de € 4000,- zag gaan als laatste prijs, al is dat geen indicatie van de werkelijke prijs. In de praktijk heb ik de Suprim Liquid X vanaf € ~2500,- voorbij zien schieten. Hoe dan ook zijn er zat zaken om te bespreken, dus laten we dat vooral doen!

Hieronder zijn de specificaties te vinden;

Nvidia 12VHPWR-adapter

Laten we even kort induiken op de controversie van de afgelopen maand, aangaande de Nvidia 12VHPWR-adapter. Volgens verscheidene berichten online kan deze zowaar smelten, met als gevolg een RTX 4090 die dan ge-RMA’d mag worden. Inmiddels is hier een statement op gegeven door Nvidia dat er wereldwijd ongeveer 50 bekende gevallen zijn. Ik zal niet ontkennen dat dit aantal lager ligt dan ik had verwacht, gezien er achter elkaar gebruikers deden opduiken met foto’s.

Dat ‘lagere’ aantal heeft te maken met een mogelijke verklaring voor het smelten: een PEBKAC-probleem. Voor degenen die geen IT spreken: dat staat voor Problem Exists Between Keyboard And Chair. Ofwel, er oogt in veel gevallen mogelijk sprake van een gebruikersfout. Dat heeft o.a. GamersNexus gróndig onderzocht (dikke shout-out, oprecht), waar de ingestuurde 12VHPWR-adapters sporen deden vertonen van een onvolledige aansluiting op de connector van de RTX 4090.

Het resultaat daarvan is dat de 12VHPR-adapter onvolledig contact maakt en bij verplaatsing (met kabelmanagement) scheef wordt aangesloten. De combinatie daarvan (onvolledig én scheef aansluiten) doet de weerstand verhogen in de hoek van de connector, waardoor de temperatuur stijgt. Kortom, een gedeelte van de eigenaren heeft de adapter onvolledig, ofwel incorrect aangesloten. Uiteraard kan er nog steeds sprake zijn van een fabrieksfout als oorzaak, maar het smelten was het makkelijkst en direct na te bootsen met die verkeerde aansluiting van de adapter.

Let er bij het aansluiten van de voedingskabel dus goed op, hetzij de Nvidia-adapter óf een directe 12VHPWR-kabel vanuit een ATX 3.0-voeding, dat de insertie volledig is. Zie hieronder het voorbeeld daarvan.

MSI RTX 4090 Suprim Liquid X

De Suprim Liquid X van MSI bezit dezelfde officiële boostklok als het vlaggenschip van ASUS, ofwel 2640 MHz. Dat vereist dan wel de installatie van MSI Center om ‘Extreme Performance’ in te schakelen. Sowieso boost de kaart in de praktijk hoger, waar je eerder rond de 2700-2800 MHz zal belanden. Dat overigens met een standaardvermogen van 450 W in de Silent-modus en 480 W in de Gaming-modus. Voor overklokken doet ook MSI een voeding van 1000 W aanbevelen.

Verder heb je natuurlijk dat compacte formaat van de Suprim Liquid X: slechts 28 cm lang, 14 cm hoog en 4,3 cm dik. De hoogte is alsnog redelijk flink, maar dat is te danken aan de printplaat voor de RTX 4090-GPU. Hoe dan ook is deze kaart geschikt voor SFF-behuizingen die óók een 240mm-radiator kwijt kunnen. Nogmaals, dat is waar MSI dit modelletje ontzettend interessant mee maakt. Daarbij hoef je minder zorgen te maken om temperatuur vanwege de watergekoelde aard.

Over dergelijke koeling gesproken: de radiator is voorzien van twee MSI MEG SILENT GALE P12-fans van 120 mm. Deze zijn te vervangen, waar je nieuwe fans kan aansluiten op de 4-pins PWM-aansluitingen. Het is dus mogelijk om RGB-fans of zoiets als zwarte Noctua’s te plaatsen voor een leuke boost. Als je al dusdanig geld uitgeeft aan een model zoals deze, dan zijn twee custom fans erbij een peulenschil. Nou nog de dag dat ikzelf zo met geld om mag gaan…

Samen met de RTX 4090 Suprim Liquid X heeft MSI ook haar nieuwe ATX 3.0-voeding meegestuurd: de MEG Ai1300P PCIE5. Er komt nog apart een ATX 3.0-voedingsguide aan met deze voeding als hoofdrolspeler, maar we kunnen alvast een blik werpen erop. Dat natuurlijk inclusief een blik op de gloednieuwe 12VHPWR-kabel die direct 600 W kan leveren aan kaarten zonder een adapter. Dat scheelt aanzienlijk in de kabelmanagement.

Hieronder is een overzicht te zien van de inhoud en kabels die je krijgt bij deze ATX 3.0-voeding, waar het in dit geval de 1300W-variant betreft met de hoogste 80 Plus Titanium-certificering voor efficiëntie (daarover meer in onze uitgebreide voedingsguide). Binnen de MEG-reeks biedt MSI twee varianten: deze 1300W-versie en een 1000W-versie. Aan de betaalbaardere kant zijn er ook uitingen binnen de MPG-reeks van 750, 850 en 1000 W met 80 Plus Gold-certificering.

In de aankomende ATX 3.0-voedingsguide gaan we dieper in op de nieuwe standaard en de voordelen daarvan.

Tenslotte is hieronder ook nog de 12VHPWR-kabel naast de 12VHPWR-adapter van Nvidia. De directe kabel elimineert het gebruik van drie of vier PCIe 6+2-pins-voedingskabels.

Vervolgens komen we aan bij de uitpaksessie, waar de verpakking veel weg heeft van de MSI RTX 4080 Suprim X die we gereviewd hebben. In de doos treffen we een Suprim-muismat aan, wat informatieboekjes en de inmiddels bekende Nvidia 12VHPR-adapter voor de RTX 4090. Oh, en ook nog wat schroefjes om de radiator in je behuizing te monteren natuurlijk.

Dan is het tijd om de Suprim Liquid X zelf te aanschouwen, waar de eerste indruk in mijn ogen een mooie is. Het uiterlijk met dat geborstelde staal dat MSI heeft gekozen voor RTX 4000 is oprecht om van te smullen. Ik maak het ook geen geheim dat ik een liefhebber ben van een simpel, strak design en deze versie straalt dat op alle fronten uit. Op de kaart zelf is ook nog een fan aangebracht voor extra airflow/koeling.

Achterop treffen we de backplate aan, die eveneens werkt om hitte af te dragen. Daar waar de zijkant drie DisplayPort-aansluitingen en een HDMI 2.1a-aansluiting vertoont - in dit geval is er geen extra HDMI 2.1a-poort zoals besproken bij de ASUS ROG Strix-versie. Wat mij betreft geen gemis, maar wel iets om te benoemen. Tenslotte zijn er nog aanzichten van onder - waar we drie schroefjes zien - en kijken we naar de tubes die boven uit de kaart komen.

Tussendoor kijken we naar de 12VHPWR-connector en daarnaast de fysieke switch om te schakelen tussen de Silent-vBIOS en Gaming-vBIOS. De BIOS-versies zijn duidelijk aangegeven op zowel de backplate als de kaart zelf.

Als laatste kunnen we een kijkje nemen bij de meegeleverde radiator. Zoals besproken bij de specificaties betreft het een tweetal MSI MEG SILENT GALE P12-fans van 120 mm. Deze zijn niet voorzien van RGB-verlichting, wat juist in lijn valt met het strakkere design dat MSI hier opvoert. Daarbij is de bekabeling van de fans netjes weggewerkt langs de zijkanten en zijn ze via de tubes aangesloten op de kaart - erg schoon!

Hieronder is een overzicht te vinden van het testsysteem en instellingen die wij gebruiken om videokaarten te testen. Daarnaast is er het overzicht van de geteste games en resoluties. Bij de benchmarks in het volgende hoofdstuk staan de gebruikte video-instellingen per game vermeld.

Moederbord en BIOS-updates

Onze testomgeving voor RTX 4000 en het aankomende Radeon RX 7000 bestaat uit onze vertrouwde Intel Core i9-12900K met een 5200MHz-kit van Kingston als DDR5-geheugen. Een belangrijke verandering t.o.v. onze laatste videokaartreview is de sprong van een ASUS ROG Maximus Z690 Hero naar de Z790-variant daarvan. Vanwege het miniscule verschil tussen die chipsets zou er vrijwel geen prestatieverschil moeten zijn, maar dat is nu helaas niet het geval vanwege een microcode-update voor Intel 12th Gen en 13th Gen met mogelijke prestatieverbeteringen.

Zo hebben we in onze videoreview van de 13900K, 13700K en 13600 een klein prestatieverschilletje kunnen meten voor de 13900K t.o.v. de Z690 Hero in onze geschreven 13900K-review. Diezelfde verbetering van een frame of twee lijkt niet op te gaan voor de 12900K, wat we logischerwijs hebben getest alvorens we aan de slag gingen met o.a. de RTX 4090-modellen die in deze review tegenover elkander staan.

Nvidia DLSS 3

Belangrijk om voor nu te vermelden, is dat we in deze review nog geen blik werpen op het gloednieuwe DLSS 3. Dat is een onderwerp waar we apart in een video of artikel over gaan uitweiden, want die versie werkt anders dan zijn voorganger en vereist wat extra tijd en testwerk om uitbundig over uit te weiden. Daar waar we toekomstig ook gaan vergelijken met én uitleg bieden over de versies van AMD FidelityFX Super Resolution en het gloednieuwe Intel Xe Super Sampling.

In tegenstelling tot onze reviews van de MSI RTX 4080 Suprim X en ASUS ROG Strix RTX 4090 OC hebben we voor deze review niet opnieuw alle resoluties getest met de MSI RTX 4090 Suprim Liquid X. Dat vanwege de immense bottleneck die de RTX 4090 überhaupt ervaart op niet alleen 1080p, maar ook zelfs 1440p. Het is daarom verstandiger om alleen even te kijken naar de prestatieverschillen op 4K tussen deze twee RTX 4090-vlaggenschepen van MSI en ASUS.

4K-gaming - Suprim Liquid X vs. ROG Strix OC

Hieronder is de flinke tabel met de vergelijking te zien tussen MSI en ASUS. Opvallend is dat de Suprim Liquid X soms lager scoort, dan weer gelijk en af en toe hoger. Dit kan te verwijten zijn aan ander boostgedrag, de lagere boostklok van 2610 MHz en/of het lagere vermogen van 480 W op de MSI-kaart tegenover de boostklok van 2640 MHz en het 500W-vermogen van de ASUS-kaart. In sommige games maakt het een verschil, terwijl het in andere games niet lijkt uit te maken.

Hoe dan ook heb je met de kaarten van beide fabrikanten twee van de snelste RTX 4090-modellen op de aardkloot. Dat is een ideaal scenario, want dan heb je als (rijke) consument de vrije keuze tussen bijvoorbeeld deze twee topmodellen. Voor een uitgebreidere bespreking van RTX 4000 en de benchmarks verwijs ik je graag door naar onze MSI RTX 4080 Suprim X-review, hetzij geschreven of in videovorm. In dit geval is het speerpunt de koeling, waar we in het onderstaande hoofdstuk dieper op ingaan!

Bij deze nabespreking gaan we dieper in op de prijs/prestatieverhouding van de RTX 4090 tegenover andere kaarten en het gedrag van de ASUS ROG Strix-uiting die we in dit geval getest hebben.

Prijs/prestatieverhouding

Oké, laten we hier van wal steken met de prijsbespreking van de RTX 4090. De betaalbaarste modellen daarvan zijn vanaf € 2400,- te verkrijgen en dat is € 950 meer dan de goedkoopste RTX 4080-modellen van ongeveer € 1450,-. Kortom, de RTX 4080 is momenteel te verkrijgen voor de adviesprijs en de RTX 4090 niet. Dat maakt het lastig om de RTX 4090 in perspectief te zetten, laat staan een dure variant zoals deze RTX 4090 Suprim Liquid X.

De hogere prijs van Nvidia’s vlaggenschip vind ik niet verrassend, gezien zelfs AMD vooralsnog geen kaart zal bieden op dat prestatiepunt. De aankomende Radeon RX 7900 XTX zal tegenover de RTX 4080 komen te staan, waar de RTX 4090 blijft voortbestaan in een relatief vacuum. Om die reden wordt het een kwestie van ‘wat de gek ervoor geeft’, want degenen die de snelste videokaart op aarde eisen, geven niet om de prijs.

Ik zou dus een verslag van tig A4’tjes kunnen schrijven over de slechte prijs/prestatieverhouding van de RTX 4090, maar de kaart verkoopt uiteindelijk toch wel. Daar waar de RTX 4080 ironisch genoeg dat lot niet tegemoet gaat, want daar komt dus wél een antwoord op vanuit AMD in december. Dat neemt niet weg dat videokaarten steeds duurder en duurder worden, maar dat is een discussiepunt voor een andere dag.

Temperaturen en geluidsproductie

Tijd voor een bespreking aangaande temperaturen en het (gebrek aan) geluid. Althans, dat laatste zou ik graag willen zeggen zónder een kanttekening, maar ook bij deze Suprim Liquid X heb ik een duidelijke coil whine doen opmerken. Dit verschilt per game, ofwel per belasting op de kaart. In een gesloten behuizing én met een headset op zal je er geen last van ondervinden, maar het is desalniettemin noemenswaardig.

Als het gaat om temperatuur, dan pakken we als eerste Metro Exodus erbij na een tiental runs: de Suprim Liquid X werd tijdens die game niet warmer dan 56 °C. Laat me dat even herhalen: niet warmer dan 56 graden. Laat me mijn reactie uitbeelden met dit welbekende GIF’je. Normaliter doe ik niet zomaar een meme integreren in mijn reviews, maar in dit geval is het de perfecte manier om mijn oprechte reactie te visualiseren. Het mag dus duidelijk zijn: de Suprim Liquid X is een koel monster.

Dat patroon zette zich ook voort tijdens een offline potje MWII, waar ik ook een specifiek gedrag zag van de koeling. Aan het begin van de match piekte de GPU-temperatuur namelijk op 60 graden, waarna de radiatorfans gelijk hun werk begonnen te doen. Na enkele minuten zakte de temperatuur en stabiliseerde die op 54-55 °C. Dat is een typerend gedrag van AIO-koelers, waarbij ik moet opmerken dat de fans beduidend stil waren.

In de praktijk zou je de fancurve dus iets aggressiever kunnen instellen voor meer overklokpotentie, althans, als het power-limiet niet ‘beperkt’ was tot 520 W. Daar duik ik in het volgende segment dieper op in, waar ik voor nu duidelijk kan stellen dat deze temperaturen - samen met de 240mm-radiator - ideaal zijn voor een SFF-build. Daarin zou je alsnog maximale prestaties kunnen genieten met voldoende koeling en weinig geluidsproductie.

Frequentie en overklokken

Laten we het tenslotte hebben over de overklokpotentie van de RTX 4090 Suprim Liquid X. In tegenstelling tot de Nvidia Founders Edition en het ROG Strix-model van ASUS is hier géén 600W-vermogen. In plaats daarvan is de Suprim Liquid X beperkt tot 520 W aan vermogen. Hoewel dat op papier teleurstellend oogt, hoeft het niet te betekenen dat de overklokpotentie minder is. Beter nog, het verschil zou in de praktijk minimaal kunnen zijn.

Met deze specifieke sample heb ik toch nog een flinke overklok bereikt op de kern: +210 MHz. Dat resulteerde tijdens het stabiliteitstesten met Warhammer III in een frequentie van 3105(!) MHz. Dat is 40 MHz hoger dan de overklok van de ASUS ROG Strix-sample die we hebben gereviewd, al maakte het in de praktijk niets uit voor prestaties. In de tabel hieronder valt te zien dat beide kaarten met hun overkloks hetzelfde presteerden.

Mogelijk had de MSI RTX 4090 Suprim Liquid X beter kunnen scoren in Warhammer III met een hogere overklok op het geheugen. Waar ik bij het ASUS-model +1700 MHz kon aanhouden, weigerde de Suprim Liquid X voorbij de +1200 MHz te gaan. Dit verschilt logischerwijs per sample, waar je met deze kaart eveneens een prestatiewinst van ongeveer 6-7% zou kunnen verkrijgen met een goede overklok.

De koeling is in ieder geval niet de bottleneck bij Warhammer III. Zo werd de Suprim Liquid X met de overklok en het verhoogde power-limiet namelijk niet warmer dan 54 graden. Dat in tegenstelling tot de 68 graden van de ASUS ROG Strix-uiting, wat is een behoorlijke prestatie. Dan wel met de kanttekening dat de ASUS-kaart dat 600W-maximumvermogen ingesteld had, dus dan is een hogere temperatuur logisch.

Aankomende bij de conclusie mag één ding duidelijk zijn: MSI zet met de Suprim Liquid X een koele én coole RTX 4090 op de markt. Het Suprim-ontwerpt springt er zoals gewoonlijk weer eens uit; met name dankzij dat geborstelde metaal. Daarbij is de Suprim Liquid X één van de schoonste en meest minimalistische modellen die MSI ooit heeft uitgebracht. Dit is een RTX 4090 die stijlvol in elke build geplaatst kan worden, inclusief wat SFF-builds dankzij het compacte ontwerp.

Nou is uiterlijk niet alles, want bij waterkoeling liggen de verwachting voor de praktijkervaring hoog. Op dat gebied doet de Suprim Liquid X verre van teleurstellen, want de temperaturen zijn fantastisch en als resultaat is de geluidsproductie absurd laag. Dat brengt wel de plaatsing van een 240mm-radiator met zich mee, al is dat een ‘small price to pay’ voor een RTX 4090 die niet fungeert als lokale kerncentrale qua hitteproductie.

Mijn lof dusver komt echter niet zonder kritiek, want er is een merkbare coil whine. In dit geval neem ik dat kwalijker op, omdat de Suprim Liquid X anderzijds zo verschrikkelijk stil is. Daarnaast is er de kwestie van een verlaagd maximumvermogen van 520 W i.p.v. de 600 W op de Founders Edition van Nvidia of ASUS ROG Strix-variant. De overklokpotentie kan daardoor bij de Suprim Liquid X iets lager liggen, al wist ik voorbij de 3100 MHz op de kern te gaan met deze sample.

Tenslotte is er de prijskwestie, zoals aangekaart bij de nabespreking. Geen enkele gamingkaart is het bedrag waard waar een gemiddelde RTX 4090 momenteel voor de deur uitgaat. Desondanks is de Suprim Liquid X een modelletje waar je van kan smullen, mocht je portemonnee dusdanig dik zijn. Bovendien is dit dé versie voor veel SFF-builds dankzij die 240mm-radiator, al wordt het aankijken voor welke prijs deze kaart straks weer in de schappen ligt.