Wil je meer weten over onze samenwerking met Megekko? Check dan ons reviewbeleid.
Review: MSI Titan GT77 HX (13VI-009NL)
Links; Navigatie;- Specificaties
- Showcase
- Invoer - toetsenbord en touchpad
- Scherm - kleurdekking en gebruik
- Prestaties - benchmarks, SSD, temperaturen en geluid
- In de praktijk - ervaring en batterij
- Conclusie
In 2022 maakte ik kennis met een laptop die mijn desktop deed laten stofhappen; ik was niet weg te slaan van de MSI Titan GT77 12UHS-024NL. Beneden aan de keukentafel moest ik, naast het verzamelen van benchmarkresultaten, destijds serieus aan de slag om een review te publiceren. De spanningsboog was om te snijden, aangezien de aanwezige high-end hardware op deze laptop een uitnodiging is om nachten door te gamen.
Na publicatie van de review mocht het duidelijk zijn dat de aanwezige Intel Core i9-12900HX en Nvidia GeForce RTX 3080 Ti Laptop GPU voor epische resultaten zorgden. MSI’s vlaggenschip heeft dus een blijvende indruk achtergelaten. Nu in 2023 is de 13e generatie aan Intel Core-processoren en de Nvidia GeForce RTX 4000 Laptop-serie een feit. Het moederschip van MSI keert terug met nog dikkere specificaties, waar het niveau hoger ligt dan ooit met een Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU.
De Titan GT77 HX 13VI-009NL volgt de high-end taak op van de Titan GT77 12UHS-024NL. De nieuwe ‘Founder Titan’ is geboren - Attack on Titan kijkers weten bij het lezen van deze zin dat het serieus is. De aanwezige Intel Core i9-13980HX bevat meer kernen onder hogere snelheden, iets wat ik met je deel in het opvolgende hoofdstuk de specificaties.
De MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL is verkrijgbaar bij onze webshoppartner Megekko. Bovenaan de review vind je de actuele webshopprijs.
Een overzicht van de specificaties:
Specifications | Titan GT77 HX 13VI | Titan GT77 HX 13VH |
---|---|---|
CPU | Up to 13th Gen Intel® Core™ i9 HX Processor | |
OS | Windows 11 Home (MSI recommends Windows 11 Pro for business.) Windows 11 Pro | |
Display | 17.3″ QHD (2560×1440), 240Hz, IPS-Level 17.3 UHD (3840×2160), MiniLED, HDR 1000, 144Hz, IPS-Level | |
Chipset | Intel® HM770 | |
Graphics | NVIDIA® GeForce RTX™ 4090 Laptop GPU 16GB GDDR6 Up to 2040MHz Boost Clock 175W Maximum Graphics Power with Dynamic Boost. *May vary by scenario | NVIDIA® GeForce RTX™ 4080 Laptop GPU 12GB GDDR6 Up to 2280MHz Boost Clock 175W Maximum Graphics Power with Dynamic Boost. *May vary by scenario |
CPU and GPU Combined Power | Max. 250W CPU-GPU Power with MSI OverBoost Technology. *May vary by scenario | |
Memory | Max 128GB DDR5 4 Slots *Vary by CPU and Memory combination | |
Storage Capability | 2x M.2 SSD slot (NVMe PCIe Gen4), 1x M.2 SSD slot (NVMe PCIe Gen5) Compatible | |
Webcam | IR HD type (30fps@720p) | |
Keyboard | Cherry Mechanical Per-Key RGB Gaming Keyboard by SteelSeries | |
Communication | Killer Gb LAN (Up to 2.5G) Killer ax Wi-Fi 6E + Bluetooth v5.3 | |
Audio | 2x 2W Speaker 2x 2W Woofer | |
Audio Jack | 1x Mic-in/Headphone-out Combo Jack | |
I/O Ports | 1x Type-C (USB / DP / Thunderbolt™ 4) with PD charging 1x Type-C (USB / DP / Thunderbolt™ 4) 3x Type-A USB3.2 Gen2 1x SD Express Card Reader 1x HDMI™ 2.1 (8K @ 60Hz / 4K @ 120Hz) 1x Mini-DisplayPort 1x RJ45 | |
Battery | 4-Cell 99 Battery (Whr) | |
AC Adapter | 330W adapter | |
Sensor | x1 Fingerprint | |
Dimension (WxDxH) | 397 x 330 x 23 mm | |
Weight (w/ Battery) | 3.3 kg | |
Color | Core Black |
Intel Core i9-13980HX
Laat ik direct van start gaan waar ik in het vorige hoofdstuk mee ben geëindigd: de Intel Core i9-13980HX. De processor telt 24 logische kernen, opgedeeld in 8 Performance-kernen en 16 Efficiency-kernen. Voor de goede orde: ten opzichte van de Intel Core i9-12900HX is dit een verdubbeling aan Efficiency-kernen (8 > 16). Wederom maken de Performance-kernen gebruik van Hyperthreading, wat de 13980HX effectief een processor maakt met 32 threads.
Niet alleen zien we een verhoging in threads. Ook als het om snelheid gaat, ligt het niveau van de 13980HX aanzienlijk hoger. De Performance-kernen hebben een maximale turbofrequentie van 5,6 GHz, waar dit bij de Efficiency-kernen lager ligt met 4 GHz. De 12900HX maakt gebruik van Performance-kernen met een maximale turbofrequentie van 5 GHz en Efficiency-kernen tot 3,6 GHz. Beide processoren hebben een basisvermogen van 45 watt, oplopend tot maximaal 157 watt onder turbo.
Nvidia RTX 4090 Mobile
De volgende grote knaller is de Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU, ofwel RTX 4090 Mobile. Waar voorheen de aanwezige Nvidia GeForce RTX 3080 Ti Mobile - met een Thermal Graphics Power (TGP) van 175 watt op de MSI Titan GT77 12UHS-024NL - ’s werelds krachtigste laptop-GPU was. Nu draagt die het stokje over aan de benoemde RTX 4090 met een TGP van 175 watt. De AD103-GPU heeft 16.384 shaders, 128 Raytracing-kernen en 512 Tensor-kernen. Verder bezit de RTX 4090 Mobile nog eens 24 GB aan GDDR6X-videogeheugen. De mobiele RTX 3000-serie maakte hier nog gebruik van GDDR6-videogeheugen.
Officieel gezien zou je de RTX 3080 Ti Mobile en RTX 4090 Mobile labelen als zijnde GPU’s met een TGP van 150 watt. Met de Nvidia Dynamic Boost-technologie kan het vermogen tussen de CPU en GPU verschuiven, waarmee er effectief gezien 25 watt gewonnen kan worden voor extra prestaties. Per fabrikant kan het verschillen of dit ingeschakeld is - iets wat afgestemd is op de koelprestaties van de laptop. De MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL maakt met zijn Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU gebruik van deze technologie, zodat het mogelijk is om te boosten naar een TGP van 175 watt. Prestatieverbeteringen kunnen met Nvidia Dynamic Boost per game verschillen.
Overige specificaties
Naast de Titan GT77 HX 13VI is er nog een 13VH-model. Die versie is uitgerust met een Nvidia GeForce RTX 4080 Laptop GPU. Daarnaast zijn beide modellen te verkiezen met een QHD IPS-scherm (2560×1440) van 240 Hz of het ultiemere 4K IPS-scherm (3840×2160) van 144Hz mét Mini-LED-verlichting én DisplayHDR 1000-certificering. Ons reviewmodel beschikt over het laatstgenoemde, luxueuzere scherm.
Verder is de MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL uitgerust met 64 GB aan DDR5-werkgeheugen van 4800 MHz. Qua opslag kijken we naar twee PCIe 4.0 M.2-SSD’s van 2 TB in Raid 0-configuratie, wat resulteert in 4 TB aan opslag. Met oog voor de toekomst is er nog een PCIe 5.0 x4 M.2-slot. De Titan GT77 HX 13VI-009NL levert één PCIe 4.0 x4 M.2-slot in ten opzichte van zijn voorganger, maar komt standaard wel met een extra 2TB-SSD. Overigens biedt de raidconfiguratie snelheden om je vingers bij af te likken…
Net als zijn voorganger komt de MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL in een elegante verpakking. Deze gaat open met een vouw, waarna de MSI Titan GT77 HX zich in pracht en praal presenteert in een sleeve. In de verpakking bevinden zich diverse accessoires, bestaande uit een Lucky-sleutelhanger, een USB-C-stick van 128 GB, een MSI-gamingmuis en tenslotte de zéér forse poweradapter.
De gamingmuis betreft een lichtgewicht gamingmuis met geperforeerd ontwerp. Heel specifiek betreft dit de MSI M99-gamingmuis met o.a. RGB-verlichting, een maximale DPI van 4.000 en een polling rate van 500 Hz. Het is zeker geen top-of-the-line gamingmuis, al beschouw ik het wel als een aangename toevoeging.
De nieuwe Titaan is met 3,3 kilogram even zwaar als zijn voorganger. De laptop zet het originele design voort, wat ik destijds eerder beschreef als simplistisch doch solide. Op de deksel/klep is het MSI-drakenlogo zichtbaar - deze is overigens verlicht met RGB wanneer ingeschakeld. Deze kan naar wens ook uitgeschakeld worden; hetzelfde geldt voor alle overige RGB-verlichting op de laptop.
Scharnieren zijn deftig afgewerkt met chroom. Vormen en lijnen zijn strak doch bepalend voor de vorm. De samenkomst van designkeuzes maakt de Titan GT77 HX futuristisch. Hier leg ik nadruk op de luchtuitlaat; deze ligt ‘letterlijk’ achter het scherm wanneer deze open is. Het is als een RGB-kofferbak die warmte uit de laptop duwt, iets wat machtig doet aanvoelen op het ontwerp.
Aan de linkerzijde vinden we o.a. de adapteraansluiting, twee USB 3.2 Gen 2-poorten (10 Gbps), een SD-kaartlezer en een audiolijningang. Op de rechterzijde siert nóg een USB 3.2 Gen 2-poort, twee Thunderbolt 4-aansluitingen in de vorm van Type-C, een Mini-DisplayPort, een HDMI 2.1-poort en een 2,5Gbps-ethernetpoort.
Onderop is de Titan GT77 HX 13VI-009NL goed toegankelijk, dankzij de klep die te verwijderen is met twee schroeven. Let wel dat de garantie vervalt wanneer je de laptop openmaakt, al is dit wat mij betreft wat discutabel, gezien het upgradepad voor M.2-SSD’s interessant is. Er is nou eenmaal een PCIe 5.0 x4 M.2-slot aanwezig.
De rand rondom het scherm is aan de zijkanten en bovenkant redelijk smal. De matte afwerking van het scherm zal door velen geliefd zijn. In de bovenrand zit een 720p-webcam van 30 fps verwerkt - deze keuze betreur ik wederom. Op de voorganger zat deze 720p-webcam ook. Hier verwacht je in dit kaliber aan laptops minstens een 1080p-webcam onder 60 fps.
Toetsenbord
Wederom keren de low-profile Cherry MX switches terug op de Titan GT77 HX. De totale reisafstand tot de bodem ligt op 3,5 mm - iets wat duidelijk voelbaar is. De toetsen geeft een geweldige feedback en daarmee diepgang, iets wat ik nog niet eerder heb mogen ervaren op een laptop. Daarbij bezitten de low-profile Cherry MX switches een lineair karakter.
Verder is elke toets/switch voorzien van RGB-verlichting in samenwerking met SteelSeries, iets wat we op eerder modellen ook zagen. Middels de voorgeïnstalleerde SteelSeries GG-software kan je de verlichting naar wens beheren. Naast het aanpassen van de RGB-kleur en verlichtingseffecten in zijn totaliteit, kan je dit ook per toets. Eigen kleurenschema’s met bijhorende effecten kunnen daarmee volledig naar eigen wens ingesteld worden.
Tevens biedt de software keymapping mogelijkheden. Met de aanwezige FN-toets (functietoets) op het toetsenbord kan je secundaire commando’s uitvoeren. Deze secundaire commando’s zijn op sommige toetsenbord vooraf ingesteld. Dit geldt o.a. voor de F1 t/m F12-toetsen en pijltoetsen.
De lichtstrook (lightbar) in de luchtuitlaat valt vooral tijdens nachtsessies op. De leds kan je in zijn totaliteit beheren, evenals per led. Terugkomend op de diepgang van dit toetsenbord; de combinatie van low-profile Cherry MX switches is goddelijk. Daar kan redactielid Jonah over meepraten (noot van hoofdredactie: jup).
Touchpad
Het touchpad is groot en centraal gepositioneerd; deze verleent zich prima voor commando’s in Windows. Deze heeft een gladde afwerking en voelt doorgaans prima aan wanneer je geen muis bij de hand hebt. Naast het inloggen met een pincode/wachtwoord is het mogelijk om gebruik te maken van de aanwezige vingerafdruklezer die zich rechts van het touchpad bevindt - deze werkt plezierig. Overigens is Windows Hello (gezichtsherkenning) met de aanwezige 720p-webcam ook mogelijk.
Zoals ik al in de inleiding en specificaties deelde, bezit de Titan GT77 HX 13VI-009NL een indrukwekkend scherm. Dit betreft een Mini-LED IPS-scherm onder 144 Hz met DisplayHDR 1000-certificering. Een loesstaand scherm zoals deze ontstijgt makkelijk de € 1000,-. Het scherm heeft een 4K-resolutie en wordt aangedreven door een AmLED Mini LED-beeldtechniek van AUO. Met 1008 local dimming zones maakt het scherm gebruik van een exclusieve ‘Adaptive Image Processing’ en een ‘Adaptive Dimming en Boosting’-technologie voor nauwkeurigheid.
Wat out-of-the-box direct opvalt, is de piekhelderheid van dit scherm op de 1000 nits. Deze combinatie gaat goed hand-in-hand samen om indrukwekkende HDR-prestaties te weergeven. Tevens heeft het scherm een DCI-P3-dekking van 100%.
Met de X-Rite i1Display Pro wist ik 99 tot 100% van de DCI-P3-dekking te meten. Dit ligt in lijn met de opgegeven waarden vanuit de fabriek. Het aanwezige IPS-beeldscherm op de voorganger, de MSI Titan GT77 12UHS-024NL, behaalde maximaal 500 nits aan piekhelderheid. Hier zien we dus een dikke upgrade, naast de DisplayHDR 1000-certificering, Mini-LED-verlichting én local dimming zones.
In dit hoofdstuk delen we een aantal systeem- en gamingbenchmarks. In het hoofdstuk ‘in de praktijk’ ga ik dieper in op de totaalervaring. De resultaten zijn tot stand gekomen met de MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL aangesloten op de oplader/adapter. Het energieschema staat op “beste prestaties" (hoogste prestaties) in Windows 11. Benchmarkresultaten worden onder 4K (3840×2160) gepresenteerd en zijn afgenomen onder 144 Hz.
Benchmarks, rendering en compiling
Games
SSD
De MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL is uitgerust met twee PCIe 4.0 M.2-SSD’s. Zoals je kan verwachten, staan deze in een Raid 0-configuratie, waardoor de laptop goddelijke lees- en schrijfprestaties oplevert. Of een dergelijke configuratie aan te bevelen is voor de opslag van belangrijke data, tja, dat is een ander verhaal natuurlijk. De twee aanwezige Samsung PM9A1 MZVL22T0HBLB-SSD’s zijn in ieder geval van degelijke kwaliteit.
Temperaturen en geluidsproductie
Het inmiddels bekende Cooler Boost Titan is wederom vernieuwd en bestaat uit vier ventilatoren, acht heatpipes en zes luchtuitlaten. Daarmee maakt de MSI Titan GT77 HX een “heatpipe-upgrade" ten opzichte van zijn voorganger met zeven heatpipes. Gemiddeld loopt de behuizing op tot een temperatuur van circa 39 tot 40 °C, ongeveer 4 tot 5 °C warmer dan zijn voorganger. Deze warmteontwikkeling bevindt zich met name bovenin de laptop ter hoogte van de q t/m p-toetsen en het numerieke gedeelte. Op polshoogte zit de temperatuur gemiddeld rond de 30 tot 32 °C.
De Intel Core i9-13980HX tikt maximaal een temperatuur aan van 97 °C onder volledige load, wat vergelijkbaar is aan de Intel Core i9-12900HX op de eerdere Titan. De Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU bereikt een temperatuur van rond de 80 graden Celsius - ook hier is gebruikgemaakt van het profiel ‘beste prestaties’. Met de meegeleverde MSI Center-software - standaard op de laptop geïnstalleerd - is er ook tijdens het afnemen van deze testen gebruikgemaakt van de “Gaming/Extreme Mode".
Gemiddeld ligt de geluidsproductie van de fans op basis van het bovenstaande profiel onder load op 60 tot 61 dB(A), gemeten op een afstand van 40 centimeter. Deze geluidsproductie is fors te noemen en zeker niet onvermijdelijk bij intensieve workloads of veeleisende games.
Geluid
Als het om geluid gaat, leveren de twee 2W-speakers met de twee 2W-woofers goede prestaties af. YouTube en Spotify waren van de partij voor enig vermaak, waar muziekgenres bestaande uit rock, reggae en classic rock de ruimte prima doen vullen. Voor enige gamingavonturen is het geluid dusdanig goed dat de geluidsproductie afkomstig van de fans redelijk worden weggedrukt. Nu game ik veelal met een headset op, waardoor geluid afkomstig van de fans al minder relevant is.
De Nahimic Sound 3 heeft leuke toevoegingen voor audiogebruik, zowel voor over de speakers als voor een aangesloten headset. Je kan spelen met een equalizer en geluidsprofielen voor o.a. muziek, films, communicatie en gaming. Zaken zoals optimalisaties voor het ontvangen van stemgeluid over Discord behoren ook toe tot de opties, evenals het spelen met de bas en treble.
Ervaring
Hoewel ik in 2022 oprecht onder de indruk was van de vorige Titan, moet ik nu mijn woorden inslikken en de nieuwe Titan GT77 HX aanbidden. De stap van de 2022-uiting naar de 2023-uiting is gewoonweg immens. De aanwezige Intel Core i9-13980HX verslindt workloads als boter, waar deze gemiddeld 20% sneller is dan de Intel Core i9-12900HX uit de voorgaande Titan.
De grootste ‘game-changer’ is zonder meer de aanwezige Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU. Deze doet presteert in onze tests van minstens 40% tot zelfs 50% beter - ten opzichte van de 175W-uiting van de RTX 3080 Ti Mobile. Waar ik oprecht al onder de indruk was van laptops met een RTX 3080 Ti Mobile, doet de nieuwe RTX 4090 Mobile alles wegvagen. Met een basis-TGP van 150 watt - en daarbovenop Nvidia Dynamic Boost met potentieel een extra 25 watt - kom je niks te kort.
Gaming op een laptop is bij het spelen op deze Titan oprecht een andere ervaring. De Titan GT77 HX benadrukt desktopprestaties beter dan ooit tevoren door tussen de desktopvarianten van de RTX 3090 en RTX 3090 Ti in te vallen. Daarmee worden de nodige huis-tuin-en-keuken-pc’s eigenlijk omver geblazen of minstens geëvenaard. Ik kan dan ook niet anders omschrijven dat het spelen en daarmee de ervaring een genot is. Een laptop van dit kaliber heb ik niet vaak in handen.
Batterij
Tenslotte is de MSI Titan GT77 HX uitgerust met een 99,9WH-batterij - een flink bakbeest. Afhankelijk van de energiemodus en het gebruik kan je spelen met de batterijduur. Bij gemiddeld gebruik wist ik drie uur uit de batterij te persen - dit onder gebalanceerde prestaties. Gaming levert een resultaat op van hooguit 1 á 1,5 uur, hoewel ik altijd voorstander ben van de laptop aangesloten op het netstroom tijdens het gamen; simpelweg om het feit dat de hardware dan kan functioneren onder maximale prestaties.
De MSI Titan GT77 HX 13VI-009NL is een beest dat zich het beste laat beschrijven als de ‘Founder Titan’ onder de laptops. Daar betaal je dan ook voor als eindgebruiker, want bij onze websshoppartner Megekko kost dit model momenteel € 6500,-. Desalniettemin is het een geweldige impressie van wat vandaag de dag mogelijk is in een laptop die op zijn beurt desktopprestaties doet evenaren.
Op het gebied van rauwe gamingprestaties positioneert de MSI Titan GT77 HX zich met zijn Nvidia GeForce RTX 4090 Laptop GPU gelijk aan een desktopvariant van de Nvidia GeForce RTX 3090/3090 Ti. In deze review heb ik de HP OMEN 17-ck1495nd met een RTX 3080 Ti Mobile van 150 W tegenover de MSI Titan GT77 HX gezet. Waar de HP OMEN een next-gen keuze was van de vorige generatie, slaat de RTX 4090 Mobile de RTX 3080 Ti Mobile met een aanzienlijke verbetering om de oren - zéér indrukwekkend.
De Intel Core i9-13980HX is gemiddeld 20% sneller dan de Intel Core i9-12900HX uit de vorige Titan. Een minder grote stap dan de RTX 4090, maar alsnog een forse prestatieboost. Ook de verschuiving van 24 threads (i9-12900HX) naar 32 threads (i9-13980HX) is voor productiviteit een mooie upgrade. Verder laten beide processoren qua stroomverbruik en temperatuur vrijwel identieke resultaten zien.
Het Mini-LED IPS-scherm met een vernieuwingsfrequentie van 144 Hz mag er zonder meer zijn. De beeldkwaliteit ziet er out-of-the-box erg goed uit. De Titan is vanuit de fabriek gekalibreerd en levert een 100% dekking voor zijn DCI-P3-kleurruimte. Het scherm is verder DisplayHDR 1000-certificieerd en levert maar liefst 1008 local dimming zones. De piek helderheid ontstijgt de 1000 nits, kortom, allround een dikke HDR-ervaring.
Verder is de MSI Titan GT77 HX uitgerust met 64 GB aan DDR5-werkgeheugen van 4800 MHz - dat had naar mijn mening wat sneller mogen zijn. De toevoeging van een Raid 0-configuratie voor de M.2-SSD’s is goud en levert goddelijke lees- en schrijfsnelheden op. De 720p-webcam gooit wederom met modder, wat spijtig is voor deze prijsklasse. Dit merkte ik ook op bij zijn voorganger; hier had ik toch écht de hoop dat MSI de webcam zou upgraden.
Deze ‘Founder Titan’ blijft dankzij zijn Cooler Boost Titan-koelsysteem relatief koel presteren. Ondanks dat de CPU en GPU-temperaturen wat oplopen - wat in lijn ligt met deze enthusiast-hardware -, kan ik stellen dat de laptop in balans is. Zo kent de MSI Titan GT77 HX duidelijke voordelen, maar ook wat nadelen. Kan ik de MSI Titan GT77 HX klakkeloos adviseren? Nee, dat niet. Gezien het prijspunt is dit écht een laptop voor de liefhebber en als zijnde desktopvervanger. Dan nog blijft het een enorme smak met geld, waar je op zijn beurt wel één van de krachtigste laptops op de markt in handen krijgt.