Mechanische toetsenborden van MSI
In deze TechGaming Guide staan twee mechanische toetsenborden van MSI centraal: de VIGOR GK50 Elite en VIGOR GK50 Low Profile. De productnamen mogen het verschil duidelijk maken en zijn op hun beurt bepalend voor deze guide. In deze guide neem ik je een beetje mee in de wereld van mechanische toetsenborden. Er valt namelijk enorm veel te vertellen over dit onderwerp, nochtans wil ik je welomschreven informatie geven en daarmee het verschil aanduiden tussen toetsenborden met een laag en hoog profiel - en op zijn beurt de voor- en nadelen hiervan. Met als doel om de verschillen en daarmee de keuzevorming makkelijker te maken.
MSI VIGOR GK50 Elite
De MSI VIGOR GK50 Elite en de MSI VIGOR GK50 Low Profile zijn identiek als het om lay-out gaat. Beide toetsenborden hebben 104 toetsen (full-size), zijn voorzien van dezelfde functies en symbolen op de keycaps en ontlopen elkaar niet veel als het om design gaat. Hier en daar zijn wat kleine genuanceerde verschillen in ontwerp, zoals afwerking van het aluminium en wat kleine, doch subtiele vormverschillen.
Opvallend genoeg hebben beide toetsenborden een zogenaamde “high-low keycap" ontwerp; toch zijn er hier in de basis ook wat nuanceverschillen waar ik je dadelijk meer over vertel. Laat ik de eenvoud spreken: de MSI VIGOR GK50 Elite heeft Kailh-microschakelaars, ofwel switches. Het model dat ik in deze guide bespreek, maakt gebruik van de witte variant. Deze Kailh-microschakelaars hebben een standaard profielhoogte, dat doorgaans ook bij andere switches gebruikt wordt. Hiermee duid ik aan dat de behuizing van de microschakelaar met de bewegende bedieningsschakelaar een standaard hoogte heeft, veelal vergelijkbaar aan dat van het welbekende merk Cherry MX. Overigens is de bedieningsschakelaar het bewegende deel waarop de keycap zich bevindt. Dit deel maakt de microschakelaar in de basis mechanisch, nog los van de eigenschappen per microschakelaar.
MSI VIGOR GK50 Low Profile
De MSI VIGOR GK50 Low Profile maakt ook gebruik van het “high-low keycap" principe. De naam duidt het aan: het gaat hier om de keycap, ofwel de toets op de bedieningsschakelaar van de microschakelaar. Nu is high-low wellicht wat verwarrend, althans, als je het mij vraagt. Dit kan de vraag oproepen: “welke van de twee is het nu; hoog of laag?". Het voornaamste verschil zit hem in de microschakelaar. De MSI VIGOR GK50 Low Profile is uitgerust met Kailh laagprofiel-microschakelaars waar de MSI VIGOR GK50 voorzien is van standaard Kailh-microschakelaars.
Niet enkel het profiel van deze Kailh laagprofiel-microschakelaars is qua hoogte lager op het toetsenbord; ook de eigenschappen zijn van andere aard. Met het indrukken van een microschakelaar is er sprake van twee reistijden: de pre- en totale reistijd tot de bodem. De pre-reistijd, wat wellicht in het Nederlands wat vreemd klinkt, is de reistijd tot registratie. De registratie wil zeggen wanneer de toetsaanslag geregistreerd wordt. Om de juiste terminologie te gebruiken gaat het hier om het actuatiepunt, ofwel het bedieningspunt. Het actuatiepunt is het moment van registreren, waarna er een letter op het scherm verschijnt en/of dat je personage naar links of recht loopt, afhankelijk welke pijltjestoets je indrukt.
Er is nog een belangrijke factor naast het kenmerk van de microschakelaar, die bepaalt of het een laag of hoog profiel toetsenbord is. De keycap zelf is bepalend in hoogte, vorm en drukpunt bovenop de toets. Hier zijn veel variaties in te vinden. Voordat ik te hard van stapel loop, bewaar ik deze informatie voor de opvolgende hoofdstukken.
De basis van een mechanisch toetsenbord is de microschakelaar (switch). Overigens is het belangrijk om te weten dat de vorm (grootte) en keycaps niet bepalend zijn om het een mechanisch toetsenbord te mogen noemen; dit zijn randzaken. Desalniettemin zijn deze randzaken van groots belang, het kan zomaar zijn dat de toegepaste keycaps de algehele type-ervaring beïnvloeden.
Toch begint het in de basis bij de microschakelaar, waar inmiddels verschillende types goed verkrijgbaar zijn op de Nederlandse-markt. Een mechanisch toetsenbord maakt gebruik van bewegende delen, waar een standaard toetsenbord veelal gebruikt maakt van een membraan. De keycaps (toetsen) op een membraan toetsenborden mogen dan wel bewegen, er is geen mechanische schakeling van toepassing.
.JPEG)
De microschakelaar op een mechanisch toetsenbord maakt dus gebruik van bewegende delen, bestaande uit de bedieningsschakelaar - het bewegende deel waar de keycap op gefixeerd is. De bedieningsschakelaar zakt bij een toetsaanslag (onder druk) de microschakelaar-behuizing in, waarna er twee of meerdere metalen contactpunten met elkaar contact maken. Het moment van contact is de registratie, ofwel het actuatiepunt. Je krijgt dan feedback te zien op het scherm in de vorm van een actie. Onder de bedieningsschakelaar zit een veer; deze bepaalt in samenhang met de metalen contacten de actuatiekracht. Dit is de hoeveelheid druk die je moet uitoefenen om de microschakelaar in te duwen. Het actuatiepunt, de beweging en actuatiekracht bepalen het karakteristiek van een microschakelaar. Met het karakteristiek doel ik op de specificatie van de desbetreffende microschakelaar.
Mechanische toetsenborden zijn doorgaans van een hogere kwaliteit dan reguliere toetsenborden. De levensduur is aanzienlijk hoger, evenals de feedback die de gebruiker ontvangt. Desondanks zijn er inmiddels ook veel “kloon-microschakelaars" op de markt. Deze imiteren bestaande microschakelaars voor een aantrekkelijker prijs, maar kunnen daardoor ook inleveren op kwaliteit en de algehele type-ervaring. Laat ik dit als opstapje gebruik voor het volgende hoofdstuk.
Inmiddels is de microschakelaar, ofwel switch al herhaaldelijk benoemt in deze guide. We zien ten alle tijden dat dit in de basis bepaalt voor een mechanisch toetsenbord. Welke bekendere smaken kennen we inmiddels?
- Cherry MX
- Kailh
- Gateron
- Outemu
- Light Strike
Cherry MX is bij uitstek het populairste op de markt. De Duits fabrikant is sinds 1953 op de markt en kwam rond 1985 met zijn eerste Cherry MX-microschakelaar op de markt. Inmiddels zijn merken zoals Kailh, Gateron en Outemu ook in opmars, waar Kailh en Gateron kwalitatief nog nét wat hoger in het segment zitten dan Outemu. De Outemu-microschakelaar vind je dan ook terug op de goedkopere toetsenborden, maar bieden wel een mechanische werking en daarmee feedback.
De Cherry MX-microschakelaars zijn doorgaans duurder, maar weten zich qua kwaliteit in de top-tier te onderscheiden. Desondanks komen Kailh en Gateron goed in de buurt. Hier wordt de mix van prijs/ kwaliteit net wat anders benadrukt, waar Cherry MX-microschakelaars (toetsenborden) doorgaans wat duurder zijn. Overigens kan dit per model toetsenbord enorm verschillen, afhankelijk van de features die het toetsenbord te bieden heeft naast de microschakelaars.
.JPEG)
Lineaire, tactiele en tactiele/clicky switches
Er is vervolgens nog een onderscheid te maken tussen lineair, tactiel en tactiel/clicky. Een tactiele switch geeft geen voelbare feedback wanneer het actuatiepunt - het punt van registeren - bereikt is. Er is dus geen voelbare feedback in de vorm van een bump. De tactiele microschakelaar heeft wel een bump, ofwel een voelbare hobbel bij het punt van registratie. De kracht c.q. tegendruk is zwaarder dan dat van een lineaire microschakelaar. De tactiele/clicky microschakelaar doet hetzelfde als de tactiele microschakelaar, maar dan met meer geluid en nog wat meer tegendruk. Dit geluid komt in de vorm van een klikgeluid.
Voorbeelden van lineaire microschakelaars zijn Cherry MX rood, Kailh rood, Gateron rood en Outemu rood. Hier is overigens ook goed zichtbaar dat fabrikanten dezelfde kleur verkiezen om een lineaire microschakelaar aan te duiden. De rode microschakelaar wordt veelal ook geassocieerd als de “gamer switch", omdat je geen tegendruk krijgt van een bump en daardoor sneller kan resetten/bedienen. Overigens geldt hetzelfde voor de tactiele microschakelaars, deze komen bij de bovengenoemde fabrikanten in een bruine kleur voor, waar de tactiele/clicky microschakelaars veelal een blauwe kleur dragen.
Afsluitend heeft een tactiele microschakelaar een totale reistijd tot de bodem, net als de tactiele en tactiele/clicky microschakelaar. Echter door de lineaire eigenschap van deze switch, is er geen sprake van reistijd tot de bump, dit is enkel weggelegd voor de tactiele en tactiele/clicky microschakelaars. Overigens heeft iedere microschakelaar zijn eigen actuatiekracht (bedieningskracht). Bij de tactiele en tactiele/clicky microschakelaars geldt dat er een specifieke actuatiekracht is bij start tot het actuatiepunt (bedieningspunt), ofwel de registratie bij de bump. Daarna kan deze kracht afnemen (of toenemen) tot je op de bodem bent. Overigens is dit veelal millimeter werk, omdat 99% van de microschakelaars 4,0 mm reistijd heeft tot de bodem.
.JPEG)
Kailh op de VIGOR GK50 Elite en VIGOR GK50 Low Profile
Hieronder duid ik de verschillen aan tussen de reguliere Kailh microschakelaar op de VIGOR GK50 Elite en de Kailh Low Profile microschakelaar op de VIGOR GK50 Low Profile.
De Kailh Low Profile microschakelaars op de VIGOR GK50 Elite van deze review sample hebben de volgende eigenschappen:
Kailh Box - Wit
- Profiel: standaard
- Actuatiepunt- bedieningspunt: 1,8 mm
- Totale reistijd tot bodem: 3,6 mm
- Actuatiekracht- bedieningskracht: 50g
- Karakter: Clicky/Tactiel
- IP-rating: IP56 (water- en stofdicht)
- Compatibel met MX-keycaps (+): ja
De Kailh Low Profile microschakelaars op de VIGOR GK50 Low Profile van deze review sample hebben de volgende eigenschappen:
Kailh Low Profile “Choc" - Wit
- Profiel: laag
- Actuatiepunt- bedieningspunt: 1,5 mm
- Totale reistijd tot bodem: 3,0 mm
- Actuatiekracht- bedieningskracht: 50g
- Karakter: Clicky/Tactiel
- IP-rating: nee
- Compatibel met MX-keycaps (+): nee
De witte Kailh Box-microschakelaar en witte Kailh Low Profile “Choc"-microschakelaar ontlopen elkaar niet enorm veel. Beide microschakelaars zijn tactiel/clicky en hebben een vergelijkbare actuatiekracht. Het grootste verschil zit hem in het formaat; de Kailh Low Profile switch is minder hoog, waardoor het bedieningspunt sneller is, maar ook het doordrukken tot de bodem.
.JPEG)
.JPEG)
Het voorlaatste hoofdstuk wijd ik toe aan laag versus hoog. Inmiddels zou je zeggen dat we er wel zijn en dat de verschillen duidelijk mogen zijn. Toch is er nog een belangrijk detail: de keycaps. Niet enkel een standaard of laag profiel microschakelaar doen bepalen of het hier om een standaard of laag profiel toetsenbord gaat. De keycaps zijn eveneens een belangrijk detail, laten we eerst de volgende illustratie bewonderen ter beeldvorming:
Hoe mooi een microschakelaar in zijn vormfactor kan zijn, of dit nu standaard of compact is, de keycap bepaalt uiteindelijk het profiel van het toetsenbord. Ik noem het ook wel de aangrijppuntjes die toevertrouwd moeten worden aan je vingers. Nu kiezen fabrikanten doorgaans met laag profiel microschakelaars voor plattere keycaps, om het profiel- het karakter te benadrukken. Toch zien we in de praktijk ook laag profiel microschakelaars die uitgerust zijn met middel- tot hogere keycaps, omwille het simpele feit dat de microschakelaar al lager is. Het aangrijppunt en de ergonomie kan hiermee beïnvloed worden.
Doorgaans zien we trap-profiel op veel toetsenborden terug, waaronder ook op de VIGOR GK50 Elite. De VIGOR GK50 Low Profile gaat voor een volledig vlak profiel en is daarmee ook écht vlak. Het onderscheid tussen de twee toetsenborden is dan ook snel gemaakt. Overigens kan ik al snel aan het vlakkere profiel wennen van de VIGOR GK50 Low Profile, wellicht ook om het feit dat ik een doorgewinterde mech-gebruiker ben. Overigens kan ik je niet vertellen wat beter van de twee is, dat is toch echt iets persoonlijks.
Het aangrijppunt kan vervolgens nog verder uitgediept worden met het profiel op de keycap. Deze kan volledig vlak zijn, lichtelijk uitgehold, met textuur en achthoekig (octagonaal) zoals de keycaps van deze twee VIGOR-toetsenborden. Dat maakt de keycaps van de VIGOR GK50 Low Profile niet volledig vlak, waar er ook keycaps zijn dit wel verkiezen. Laatste puntje is het verschil in comptabiliteit. De Kailh-microschakelaars op de VIGOR GK50 Elite zijn compatibel met MX-keycaps, ofwel met een plusje (+), waardoor het uitwisselen van keycaps veel beter ondersteund wordt. Waar de Kailh Low Profile microschakelaars dit niet ondersteunen.
.JPEG)
.JPEG)
Het mag duidelijk zijn dat een microschakelaar de basis bepaalt van een mechanisch toetsenbord. Er is enorm veel te leren over deze microschakelaars, iets wat ik dan ook benadruk in deze guide. Wellicht zorgt dit voor vragen of zoek je nóg meer diepgang. Laat dan ook gerust een reactie achter op deze guide.
Toch is er nog veel meer dan de microschakelaar; onderwerpen waar we ook kennis mee maken in deze guide. Is er een goed of fout? Nee. Zijn er keuzes die je kunt afwegen? Jazeker! Daar zijn de VIGOR GK50 Elite en VIGOR GK50 Low Profile twee voorbeelden van. Hoewel de naam, het ontwerp en de RGB-verlichting hetzelfde doen ogen, is er in de praktijk voldoende onderscheid te voelen. Overigens doen beide Kailh-microschakelaars op de toetsenborden vrijwel hetzelfde als het om eigenschappen gaat - toch is er in de praktijk een aanzienlijk verschil.
Mechanische toetsenborden is vooral lekker experimenteren en knopen doorhakken door te ervaren. Let op: dit is niet zonder risico’s! Eenmaal een mech is altijd een mech.
